Question 1

Wat is voorjaarsmoeheid?

Accepted Answer

Voorjaarsmoeheid is geen ziekte, maar een natuurlijke reactie van het lichaam op de seizoenswisseling. Wanneer de natuur in het voorjaar ontwaakt, voelen veel mensen zich in eerste instantie moe en lusteloos. Maar wat zit er achter dit jaarlijks terugkerende fenomeen? Het is vrijwel zeker dat er meerdere factoren een rol spelen. Ondanks de huidige beschikbaarheid van verse levensmiddelen gedurende het hele jaar, blijven vitale stoffen een rol spelen. Een voedzaam dieet met veel vers fruit, groenten en hoogwaardige vetten ondersteunt de energieproductie en het afweersysteem van het lichaam.

Het lijkt echter duidelijk dat het lichaam eerst moet wennen aan de mildere dagen, in combinatie met nog koude nachten. Een typische reactie op deze grote temperatuurschommelingen is een voortdurende verwijding en vernauwing van de bloedvaten. Hierdoor daalt de bloeddruk steeds opnieuw, wat kan leiden tot vermoeidheid en soms duizeligheid.

Onderzoekers gaan er bovendien van uit dat na de winter ook de hormoonhuishouding zich opnieuw moet aanpassen: na de donkere wintermaanden is de melatonineconcentratie in het bloed bijzonder hoog, terwijl de voorraden van zijn tegenhanger, het ‘gelukshormoon’ serotonine, relatief leeg zijn.

Om de productie van het stemmingsverbeterende serotonine te stimuleren, heeft het organisme natuurlijk daglicht nodig, dat in het voorjaar weer in grotere hoeveelheden beschikbaar is. Door de daarmee gepaard gaande toename van serotonine in het organisme remt het lichaam tegelijkertijd de productie van melatonine, dat in het donker wordt aangemaakt en slaap bevordert. Dit biologische aanpassingsproces duurt ongeveer twee tot vier weken en kost het organisme energie. Zodra de interne klok opnieuw is afgesteld, verdwijnt ook de vermoeidheid weer.

Het verzetten van de klok in het voorjaar (eind maart) kan het slaappatroon extra verstoren, vooral bij gevoelige personen. De door het verzetten van de klok verkorte nachtrust werkt als een extra stressfactor op het lichaam en kan de vermoeidheid versterken.

Question 2

Wat zijn de typische symptomen van voorjaarsmoeheid?

Accepted Answer

Typische symptomen van voorjaarsmoeheid zijn uitgeputheid, lusteloosheid, hoofdpijn, duizeligheid en problemen met de bloedsomloop – tot zelfs een licht depressieve stemming. Bovendien zijn de getroffenen vaak fysiek en mentaal minder prestatiegericht en prikkelbaar.

Mensen die sowieso een lage bloeddruk hebben of gevoelig zijn voor weersveranderingen, hebben hier extra last van. De klachten treden meestal op in maart en april, wanneer zowel de temperaturen als de lengte van de dagen en nachten in korte tijd sterk veranderen. Ook het steeds terugkerende verzetten van de klok speelt hierbij een rol.

Question 3

Hoe wordt voorjaarsmoeheid behandeld?

Accepted Answer

Voorjaarsmoeheid wordt niet beschouwd als een ziekte of medische diagnose en wordt daarom normaal gesproken niet medisch behandeld. Dit is anders als de klachten langer dan een maand aanhouden en de betrokken persoon ondanks voldoende slaap voortdurend uitgeput en neerslachtig blijft.

In deze gevallen is het raadzaam om naar de huisarts te gaan om uit te sluiten dat er een serieus te nemen ziekte achter schuilgaat. Dit kan bijvoorbeeld een traag werkende schildklier of een chronisch vermoeidheidssyndroom zijn. Mogelijke oorzaken van vermoeidheid zijn ook pollenallergie, ijzertekort, leverproblemen of bijwerkingen of wisselwerkingen van medicijnen.

Mensen die last hebben van voorjaarsmoeheid moeten ook professionele hulp zoeken als er een vermoeden van depressie bestaat. In tegenstelling tot voorjaarsmoeheid houdt een depressie veel langer aan en uit zich in een hogere intensiteit van de klachten. Tevens komen er dan gevoelens bij als gevoelens van wanhoop, twijfel aan zichzelf en slaapstoornissen.

Question 4

Wat kunt u zelf doen tegen voorjaarsmoeheid?

Accepted Answer

Het goede nieuws: mensen die hier last van hebben, kunnen zelf veel doen om de vervelende klachten van voorjaarsmoeheid te verlichten. Het belangrijkste is een goede balans tussen beweging in de frisse lucht, veel daglicht (ook belangrijk voor het verhogen van het vitamine D-gehalte), evenwichtige voeding, voldoende vochtinname en een regelmatig slaappatroon. Op deze manier worden lichaam en geest optimaal ondersteund om zich aan te passen aan de wisseling van de seizoenen en het neurobiologische evenwicht te herstellen. Hierbij geldt: hoe actiever u bent, hoe sneller u de voorjaarsmoeheid overwint.Handige tips tegen voorjaarsmoeheid:Beweging: het belangrijkste middel tegen voorjaarsmoeheid! Maak gebruik van elke gelegenheid om uw bloedsomloop op gang te brengen – het liefst buiten in de frisse lucht. Laat bijvoorbeeld de auto staan en ga met de fiets of te voet. Ook korte wandelingen tijdens de lunchpauze helpen bij het aanpassingsproces in het voorjaar. Laat de lift aan u voorbijgaan en neem de trap. Wie gebruikmaakt van het openbaar vervoer, kan een halte eerder uitstappen en de rest te voet afleggen.Sport: Geef de voorkeur aan buitensporten zoals wandelen, joggen, fietsen, skaten of golfen. Ook binnensporten die de bloedsomloop stimuleren, zijn nuttig. Ochtendgymnastiek en krachtoefeningen, bijvoorbeeld in de tuin of bij het open raam, stimuleren de activering. Het gaat niet om de prestatie, maar om het plezier in bewegen.Wisseldouches: Warm-koude wisseldouches in de ochtend stimuleren de bloedsomloop en versterken het immuunsysteem. Sluit het douchen altijd af met koud water – dit geldt ook voor saunabezoeken in de avond.Dagritme: Stem uw dagelijkse routine af op het zonlicht, dat nu langer schijnt. Sta vroeg op en breng zoveel mogelijk tijd buiten door. De zonnestralen verdrijven vermoeidheid en vullen de vitamine D-voorraden aan, die na de winter vaak leeg zijn. Ook bij bewolkte hemel bevordert het daglicht de serotonineproductie. Draag indien mogelijk geen zonnebril, zodat de UV-stralen rechtstreeks op het netvlies vallen en de hormonale verandering ondersteunen.Voeding: kies voor verse, vitaminerijke voedingsmiddelen en vermijd fastfood en zware, vet- en eiwitrijke maaltijden. Lichte, voedzame voeding met veel fruit, groenten, salade, plantaardige eiwitten, hoogwaardige vetten uit noten, zaden en peulvruchten, evenals vis en zeevruchten helpen vermoeidheid te voorkomen. Een bezoek aan de weekmarkt met seizoensgebonden en regionale producten kan extra motiverend werken.Geneesmiddelen: Controleer met een kritische blik of uw medicijnen vermoeidheid kunnen veroorzaken, met name anti-allergiemedicijnen, pijnstillers, bloeddrukverlagers of diuretica (plaspillen). Neem bij aanhoudende klachten contact op met uw arts om de medicatie indien nodig aan te passen. Belangrijk: Medicijnen mogen nooit zonder overleg met een arts worden gestopt.Alcohol: Blijf tijdens de overgangsfase zo veel mogelijk nuchter, omdat alcohol het gevoel van vermoeidheid kan versterken.Vloeistoffen: Drink voldoende, bij voorkeur ongeveer twee liter per dag. Mineraalwater of kruidenthee zijn het meest geschikt. Voldoende vochtinname kan vermoeidheid en concentratiestoornissen helpen voorkomen. Ook koffie of zwarte thee kunnen in gematigde hoeveelheden helpen, maar ze zorgen slechts kortstondig voor de gewenste ‘energieboost’. Bij zwarte thee is de trektijd doorslaggevend. Over het algemeen is het voldoende om zwarte thee ongeveer drie minuten te laten trekken, zodat deze zijn verkwikkende werking volledig kan ontplooien. In deze tijd komen de cafeïne en een deel van de looistoffen vrij in het water.Slaap: weersta de neiging om lange middagdutjes te doen – dat verstoort de nachtrust. Rust indien nodig maximaal 20-30 minuten uit en sta daarna weer op. Vermijd 's avonds ook langdurig schermgebruik, omdat het blauwe licht van mobiele telefoons, computers en televisies de melatonineproductie remt en het inslapen bemoeilijkt.