Likdoorns - oorzaken, symptomen en behandeling

De likdoorn (clavus) is een plaatselijke keratinisatie op de voeten, veroorzaakt door constante druk of wrijving, vaak door strakke schoenen of een verkeerde stand van de voet. In het midden zit een verhoornde doorn die diep in de huid dringt.

Symptomen zijn gelige, scherp begrensde plekken op de huid met drukpijn, zelfs in rust. De diagnose wordt gesteld door visueel onderzoek, ook om de likdoorn te kunnen onderscheiden van wratten. De behandeling bestaat uit het professioneel verwijderen van het eelt, het aanbrengen van keratolytische middelen en drukverlichting met geschikt schoeisel of inlegzolen. Diabetici moeten extra voorzichtig zijn. Preventie door blootsvoets lopen en goede voetverzorging wordt aanbevolen.

Een likdoorn is een plaatselijke verdikking van de huid die vooral voorkomt in het gebied van de voet en tenen. Likdoorns worden ook wel kegelvormige hyperkeratose of clavus genoemd. Een likdoorn wordt veroorzaakt door permanente wrijving of onjuiste belasting, wat vooral komt door een schoen die te strak zit en knelt. Dit leidt tot de vorming van een hoornvlieskegel in het midden van de likdoorn, die tot diep in de huid reikt. Dit wordt ook wel een doorn genoemd en kan soms hevige pijn veroorzaken.

De arts maakt onderscheid tussen verschillende soorten likdoorns, afhankelijk van hoe hard de doorn is, hoe diep deze in de onderhuid reikt en waar de likdoorn zich op de voet bevindt. Likdoorns kunnen zich vormen op de hele voetzool, in de buurt van de tenen en op de gewrichten en toppen van de tenen. Moderne huidanalyses tonen aan dat likdoorns veel dieper in de huid doordringen dan eerder werd aangenomen - tot in de lederhuid (dermis). Vroegtijdige verlichting is daarom bijzonder belangrijk.

Afhankelijk van hoe diep de doorn in de onderhuid steekt, veroorzaakt een likdoorn meer of minder hevige pijn bij drukcontact. De pijn wordt veroorzaakt door contact tussen de verhoornde doorn en de zenuwbanen. Patiënten ervaren meestal pijn in rust en bij het lopen.

Een ander symptoom is een zichtbare ronde verdikking van de huid in het getroffen gebied. Deze is enigszins gelig van kleur in vergelijking met normale huid. Recente bevindingen tonen aan dat de pijn van ontstoken of geïnfecteerde likdoorns ook onafhankelijk van externe druk kan optreden - vooral bij diabetici of mensen met een gevoelige huid.

In de meeste gevallen worden likdoorns veroorzaakt door schoenen die te strak zitten en knellen. Strakke sportschoenen, schoenen met hoge hakken en zelfs te kleine schoenen spelen hierbij een rol. Handen kunnen echter ook worden aangetast als ze veel worden belast, bijvoorbeeld door gereedschap, sportuitrusting of muziekinstrumenten.

Deze factoren leiden tot een verhoogde bloedcirculatie, die de bovenste huidcellen stimuleert om de huidvernieuwing te verhogen. Hierdoor vormen ze een dikkere eeltlaag in het wrijvingsgebied om de belaste huid te beschermen. Het resultaat is eelt dat dikker en dikker wordt bij voortdurende belasting en zich ontwikkelt tot een likdoorn. De verhoornde doorn in het midden van de likdoorn kan doorlopen tot in de onderhuid. Daar bevinden zich ook zenuwen en bloedvaten, wat de hevige drukpijn veroorzaakt.

Hoe sterker en langer de wrijving of druk, hoe dieper de keratinisatie. Dit kan soms irritatie van het periosteum veroorzaken. Als ziektekiemen de binnenkant van de likdoorn binnendringen via scheurtjes in de huid kan de likdoorn ontstoken raken en/of gaan etteren.

Een likdoorn is te herkennen aan scherp begrensde, ronde eeltvorming. Hij is ook vaak gelig van kleur en heeft een harde centrale kern, zodat hij duidelijk te onderscheiden is van de omringende huid.
Met een vergrootglas of een dermatoscoop kan de behandelend arts de voet onderzoeken en de likdoorn onderscheiden van een wrat. Naast een lichte keratinisatie heeft de laatste ook bruinachtige insluitsels in het centrum. Het is vooral belangrijk om het onderscheid te maken met een plantaire wrat, omdat deze laatste punctiforme bloedingen onder de huid heeft en anders wordt behandeld.

Een likdoorn kan eenvoudig en effectief worden behandeld door een medisch opgeleide chiropodist (podotherapeut). De podotherapeut verwijdert het verharde drukpunt door de huid voorzichtig te verwijderen met een scalpel en daarna de likdoorn te verwijderen. Naast mechanische verwijdering worden tegenwoordig vaak combinatiepreparaten met salicylzuur en melkzuur gebruikt. Onderzoeken hebben aangetoond dat deze bijzonder effectief zijn - met een snellere verzachting van de likdoorn en minder huidirritatie dan monopreparaten.

Het drukpunt moet ook worden verlicht. Om dit te doen, moet de oorzaak van de likdoorn tot op de bodem worden uitgezocht. Als dit tijdelijk is, bijvoorbeeld door een strakke schoen, is het raadzaam om ander schoeisel aan te trekken. Orthopedische inlegzolen of drukbescherming (in de vorm van een zelfklevende schuimring) kunnen ook verlichting geven.

Als de oorzaak niet kan worden behandeld, kan de likdoorn terugkeren. Dit is vooral het geval als de oorzaak een scheefstand van het voetskelet is. In zulke zeldzame gevallen overweegt de behandelend orthopedisch chirurg een chirurgische correctie van het voetskelet als laatste redmiddel.

Als er eelt en pijn op de voet zit, is het raadzaam om een arts of podotherapeut te raadplegen om de likdoorn te onderscheiden van andere voetaandoeningen. Zelfbehandeling met salicylzuurdruppels of likdoornpleisters mag alleen worden uitgevoerd nadat de diagnose is bevestigd. De ingrediënten van deze producten kunnen bij het aanbrengen op de gezonde, dunnere huid naast de likdoorn terechtkomen en letsel en ontstekingen veroorzaken. Het is raadzaam om de gezonde huid vooraf te beschermen met een oliecrème.

Gepubliceerd op: 24.09.2025