Hielspoor - oorzaken & behandeling

Hielspoor is een botuitgroei die ontstaat door kleine peesblessures die vervolgens verkalken. Deze blessures worden meestal veroorzaakt door verkeerde of overmatige belasting en een te hard voetbed. Als gevolg hiervan kan hielspoor in de hiel ontstaan. Mensen die last hebben van hielspoor, ervaren drukpijn op het hielbeen als ze lang lopen of staan.
Hielspoor geneest meestal vanzelf, maar zachte maatregelen kunnen het proces versnellen. In zeldzame gevallen zal de behandelend medisch specialist een therapie met akoestische drukgolven uitvoeren of de hielspoor operatief verwijderen.

Hielspoor is een doornachtige botuitgroei op het hielbeen (calcaneus). Daarom wordt het technisch ook wel spina calcanel genoemd. Het is meestal slechts een paar millimeter lang en wordt veroorzaakt door verkeerde of overmatige belasting of een te hard voetbed. Dit leidt tot kleine peesletsels die verkalken. Hielspoor kan zowel de onderkant van de hiel (plantaire hielspoor) als de aanhechting van de achillespees (dorsale hielspoor) aantasten. Wanneer hielspoor optreedt, voelen patiënten vaak een stekende pijn in de hielstreek, maar soms ontstaat het ook op zonder belasting. De pijn treedt vooral 's ochtends vroeg op (opstartpijn).
Hielspoor komt heel vaak voor: Ongeveer één op de tien mensen krijgt er in de loop van zijn leven last van. Vooral mensen tussen de 40 en 60 jaar hebben er vaak last van. In 80 procent van de gevallen verdwijnt de botuitgroei echter spontaan.

De doornachtige uitwas blijft vaak onopgemerkt omdat deze alleen pijn veroorzaakt bij zware belasting. De pijn wordt dan veroorzaakt door verkalkingen en verdikkingen op de pees van het hielbeen. Deze veroorzaken een doffe drukpijn, die vooral vaak optreedt na lang zitten of rusten. In het begin van deze aandoening treedt de pijn in de voet alleen op bij het begin van lichamelijke activiteit. Naarmate de aandoening erger wordt, kan deze zogenaamde initiële pijn echter na langdurige inspanning ook aanhouden. Er kan ook drukgevoeligheid bij de peesaanhechting ontstaan, die zelfs zonder inspanning aanhoudt.

Er zijn verschillende oorzaken voor de overbelasting die leidt tot hielspoor: langdurig staan op een harde vloer of een te hard voetbed, sporten zonder voorafgaande warming-up of een verkeerde stand van de voet. De daardoor ontstane peesscheuren in het hielgebied kunnen leiden tot pijnlijke ontstekingen. Daarnaast probeert het lichaam de kleine verwondingen te genezen door verkalking. Deze verkalkingen kunnen dan doornachtige uitgroeisels vormen: dit is hielspoor.

Genetische aanleg speelt ook een rol bij de ontwikkeling van hielspoor. Mensen met enthesopathie, een groep pijnlijke aandoeningen van de peesaanhechtingen, zijn vatbaar voor pees- en spierblessures in de elleboog, schouder en voet.
Er zijn ook risicofactoren die de vorming van hielspoor bevorderen. Deze omvatten onder andere:

• Overgewicht
• Snelle gewichtstoename in korte tijd
• Plotselinge veranderingen in loopintensiteit
• Schoeisel met een hard voetbed
• Frequente activiteiten waarbij je lang moet staan
• Hardlopen op blote voeten

Hielspoor wordt in het begin vaak niet herkend. Pas wanneer de pezen ontstoken raken, treedt de kenmerkende drukpijn op.
De medische specialisten zullen daarom naar de medische voorgeschiedenis van de patiënt (anamnese) vragen en de voet onderzoeken om de diagnose te bevestigen. Ze oefenen druk uit op de voorkant van de hiel en de aanhechting van de achillespees. Dit leidt tot de typische pijn. Daarnaast is er meestal een verdikking van het verbeende hielspoor te zien.
Beeldvormende onderzoeken zoals een röntgenfoto of echografie worden bij een eerste onderzoek slechts zelden gebruikt. Maar deze kunnen door de behandelend arts wel worden gebruikt om een onzekere diagnose of bijkomende ziekten (comorbiditeit) uit te sluiten.

De behandeling van hielspoor is vooral gericht op het verlichten van acute pijn tijdens fysieke activiteit. Het belangrijkste is daarom om de aangetaste hiel te beschermen. Naast het inlassen van een sportpauze helpt ook het rekken en versterken van de pezen om de pijn te verlichten. Een injectie met ontstekingsremmende medicatie in de hiel kan ook helpen om de pijn minder te maken. Behandeling met koude (cryotherapie) is ook effectief tegen de pijn. Dit vermindert ook de zwelling en verlicht de ontsteking.
De behandelend arts kan ook elastische inlegzolen voorschrijven met een uitsparing voor de hielspoor. Deze inlegzolen voorkomen dat de hielspoor in direct contact komt met de grond. Een tape die de voet in een neutrale positie brengt, kan ook helpen om de symptomen te verbeteren.
De methode van extracorporale schokgolftherapie (ESWT), die sinds 2019 wordt toegepast, wordt inmiddels ook veel gebruikt. Deze behandeling is gebaseerd op akoestische drukgolven die gericht het aangetaste gebied binnendringen. De schokgolven geven daar energie af, wat leidt tot weefselregeneratie. Deze methode wordt gebruikt voor patiënten die niet hebben gereageerd op andere initiële behandelingen.

De ontsteking die wordt veroorzaakt door hielspoor geneest meestal vanzelf na het toepassen van voorzichtige maatregelen. Het duurt meestal zes tot 18 maanden om te genezen. Als de getroffen persoon niet reageert op de door de arts voorgeschreven maatregelen, zal de arts ook de mogelijkheid van een chirurgische behandeling overwegen.

Hielspoor is een vervelende, maar onschuldige aandoening. Als het echter een ontsteking in de pezen veroorzaakt, is het raadzaam om de voet te beschermen. Als flink overgewicht de voet extra belast, kan een vermindering van het lichaamsgewicht de genezing bevorderen. Rekoefeningen voor de hiel kunnen ook helpen om de pijn te verlichten. Training van de voetspieren kan leiden tot betere schokabsorptie en de pezen ontlasten.
Als preventieve maatregel is het aan te raden om bij het kopen van schoenen te zoeken naar een dempende zool. Een scheefstand van de voet kan ook worden gecompenseerd met speciale inlegzolen om hielspoor te voorkomen. Het is ook aan te raden om voor elke sportieve activiteit voldoende rek- en opwarmoefeningen te doen.

Gepubliceerd op: 20.08.2025

____________________________________________________________________________________________________________________________