Samenvatting
Tinnitus aurium is de term voor een continu geluid in het oor dat zich op veel verschillende manieren kan manifesteren, bijvoorbeeld, in de vorm van een fluitend geluid of ruis. In de regel is tinnitus een psychosomatische aandoening. Slechts in zeldzame gevallen is er een fysieke oorzaak of een externe geluidsbron die achter het oorsuizen zit.
Tinnitus kan verschillende oorzaken hebben. Vaak wordt oorsuizing voorafgegaan door een plotseling gehoorverlies of een trauma. Gehoorverlies en constant geluid bevorderen de ontwikkeling van oorsuizen. Bepaalde ziekten of het nemen van bepaalde medicatie kunnen ook tinnitus veroorzaken.
Tinnitus wordt meestal op verschillende niveaus behandeld. De professionele samenwerking van kno-artsen en psychologen is zeer belangrijk. Om de kans op een succesvolle therapie te verhogen is het ook noodzakelijk om begeleidende maatregelen te nemen.
Wat is tinnitus en hoe manifesteert dit zich?
Of het nu gaat over een piepend, suizend of ruisend geluid in de oren, iedere persoon met tinnitus draagt een bepaald geluid met zich mee. Ongeveer 10% van de menselijke bevolking krijgt in de loop van hun leven te maken met tinnitus. Het geluid dat de patiënt hoort, kan in één oor of in beide oren voorkomen en verschilt van persoon tot persoon. De meeste tinnituspatiënten beschrijven hun oorsuizen als een hoge pieptoon, vergelijkbaar met het testbeeld van een oud televisietoestel. Anderen beschrijven het dan weer als een intens zoemende toon op een lage frequentie.
Objectieve tinnitus is wanneer een organische geluidsbron in of rondom het oor kan worden geïdentificeerd als fysieke oorzaak. Dit is de meest voorkomende vorm van tinnitus. Bij subjectieve tinnitus ontbreekt de externe geluidsbron, maar hoort de patiënt steeds een bepaalde toon. Dit kan te wijten zijn aan het feit dat de hersenen een bepaalde frequentie verkeerd hebben opgeslagen en steeds opnieuw waarnemen. Vandaar dus dat tinnitus als een psychosomatische aandoening beschouwd wordt.
Tinnitus wordt chronisch genoemd wanneer de geluiden in het oor langer dan drie maanden aanhouden.
Oorzaken: waar komt tinnitus vandaan?
Het oor is het allereerste orgaan dat zich ontwikkelt in het menselijk lichaam. Al in de baarmoeder beginnen we geluiden waar te nemen en hierop te reageren. Het binnenoor met het slakkenhuis is bijzonder gevoelig, omdat geluidsgolven van buitenaf moeten worden omgezet in elektrische signalen. Deze informatie wordt vervolgens verwerkt door onze hersenen.
Gehoorverlies en akoestisch trauma: voorbode en oorzaken van tinnitus
Het is niet ongebruikelijk dat tinnitus wordt voorafgegaan door een plotseling gehoorverlies. Dit is een tijdelijke doofheid van het binnenoor, waarbij ofwel bepaalde frequenties, ofwel het volledige gehoor tijdelijk verdwenen is. Het gehoorverlies zelf kan ook het gevolg zijn van stoornissen van de bloedsomloop, stress, infecties of zenuwprikkelingen.
Ook een luide knal of geluidstrauma kan worden geassocieerd met tinnitus. Geluidstrauma ontstaat wanneer zeer hoge geluidsniveaus de mechanica van het binnenoor beschadigen. Dit kan, bijvoorbeeld, het geval zijn bij explosies of het gebruik van een vuurwapen. Een licht geluidstrauma kan leiden tot tijdelijk functioneel gehoorverlies, maar kan uiteindelijk ook blijvende schade aan het binnenoor of zelfs een breuk van het trommelvlies veroorzaken.
Continu lawaai en gehoorverlies verhogen het risico op oorsuizen
Constante blootstelling aan lawaai veroorzaakt ook blijvende schade aan het gehoor. Een voortdurende blootstelling aan lawaai van 80 tot 90 decibel heeft vaak gehoorverlies tot gevolg. Tinnitus komt in dergelijke gevallen ook vaak voor.
In het algemeen is er een zeer nauw verband tussen oorsuizen en gehoorverlies, dat ook kan worden vastgesteld bij leeftijdsgebonden gehoorverlies. Mensen die last hebben van oorsuizen hebben vaak ook last van een vorm van gehoorverlies. Omgekeerd is dit echter niet van toepassing, omdat gehoorverlies niet noodzakelijkerwijs gepaard gaat met oorsuizen.
Tinnitus kan, naast een overmatige blootstelling aan lawaai, ook nog een aantal andere oorzaken hebben. Zo kan tinnitus, bijvoorbeeld, steeds opnieuw voorkomen als gevolg van een hoofdletsel, een craniocerebraal trauma of een schedelfractuur, vaak in combinatie met een vorm van gehoorverlies en oorsuizen.
Ziekte en medicatie als oorzaak van tinnitus
Er bestaan ook heel wat ziekten die tinnitus kunnen veroorzaken. Enkele voorbeelden:
- Ziekte van Ménière (tinnitus geassocieerd met duizeligheid)
- Otosclerose (erfelijke verbening van het middenoor)
- Oorontsteking
- Akoestisch neuroom (goedaardige tumor van de gehoorzenuw)
- Cardiovasculaire aandoeningen
- Nierziekten
- Beenmerg- en bloedziekten (polycythemie, bloedarmoede)
- Zenuwstoornissen
- Stofwisselingsstoornissen
- Vasculaire aandoeningen
- Tumoren (in hoofd, nek of middenoor)
- Spieraandoeningen
- Tubaire dysfunctie
De inname van bepaalde medicijnen kan ook in verband worden gebracht met aandoeningen aan het binnenoor. Deze omvatten aspirine, kinine, antibiotica en chemotherapeutische middelen.
Stress is het grootste risico voor tinnitus
Bij stress is het lichaam gespannen. Deze spanning wordt overgedragen op het hele lichaam en zijn organen, inclusief ons gehoor. Onder stress is ons gehoor bijzonder gevoelig voor lawaai. Aan de ene kant is de filterfunctie van ons oor beperkt onder verhoogde spanning. Dit betekent dat er minder geluid wordt weggefilterd. Dit leidt tot overmaat aan geluidsprikkels waardoor je dus alleen maar meer stress krijgt. Aan de andere kant, wanneer verhoogde stress een permanente toestand wordt, kunnen normale geluiden als onaangenaam worden ervaren. In dergelijke gevallen spreekt men van een overgevoeligheid voor externe geluiden (hyperacusis), iets wat vaak voorkomt bij mensen met tinnitus.
Stress op zich is niet altijd de oorzaak van tinnitus, maar verhoogt het risico op tinnitus wel aanzienlijk. Bovendien heeft tinnitus meestal een stressverhogend effect op de getroffenen.
Hoe wordt tinnitus correct gediagnosticeerd?
De meest voorkomende symptomen naast het voortdurende geluid zijn:
- Compleet of gedeeltelijk gehoorverlies
- Slapeloosheid
- Concentratiestoornissen
- Spanningen
- Prikkelbaarheid
- Hoofdpijn
- Oorpijn
- Depressie en angstgevoelens
Niet elk oorsuizen is echter tinnitus, en het is niet altijd eenvoudig om te bepalen in welk specifiek geval men van tinnitus moet spreken. Tijdens een diagnose moeten andere mogelijke oorzaken van het optredende geluid worden uitgesloten.
Er bestaan zelftests op het internet, maar deze kunnen niet als vervanging dienen voor een bezoek aan een arts. Het eerste contactpunt moet een kno-arts zijn. Hij/zij kan mogelijke oorzaken uitsluiten en zoeken naar een fysieke oorzaak van tinnitus.
De diagnose van tinnitus is gebaseerd op een reeks onderzoeken die zich richten op verschillende gehoortesten, zoals een stemvorktest, een audiogram en een meting van volumecompensatie. Een neurologisch onderzoek met behulp van beeldvormingstechnieken kan ook nuttig zijn voor de diagnose, vooral om ernstige ziekten uit te sluiten. Tenslotte moeten het volume en de frequentie van de tinnitus zelf worden bepaald met behulp van een audiometer. Dit gebeurt met de directe betrokkenheid van de patiënt en is dus een subjectief meetresultaat. Daarnaast worden ook de psychologische klachten van tinnitus geregistreerd.
"Onze klanten informeren en hen gezondheidsadvies op maat bieden, dat ligt ons erg nauw aan het hart. Daarom hebben we “Ons advies” in het leven geroepen: een gidspagina met hapklare, wetenschappelijk onderbouwde informatie, onderzocht en samengesteld door ons team van experts."