Sinusitis

De meerderheid van de Belgen heeft er minstens één keer per jaar last van: een drukkend gevoel in het hoofd, een lopende neus - een ontsteking aan de sinussen is op komst. Medisch wordt dit sinusitis genoemd. De aandoening geneest meestal zonder problemen na een paar weken, maar het kan ook chronisch worden. Maar hoe kan je sinusitis herkennen en wat kan je eraan doen? 

Hoe ontwikkelt sinusitis zich?

Ons schedelbot bevat verschillende holten, zoals de paranasale sinussen, die via kleine kanaaltjes met de neus verbonden zijn. Ze bevinden zich links en rechts van de neus en in het midden van het voorhoofd boven de wenkbrauwen. Binnenin zijn ze omringd met slijmvlies en trilharen, en produceren afscheiding. Zo zijn de paranasale sinussen in staat zich te reinigen en beschermen tegen vreemde lichamen en ziektekiemen.

In geval van een infectie of allergenen zwellen de slijmvliezen op en produceren ze meer afscheiding. Dit kan ertoe leiden dat de smalle verbindingsgangen naar de neus verstopt geraken en dat het slijm en de ziektekiemen niet meer worden afgevoerd. De paranasale sinussen kunnen dan ontsteken door een ophoping van afscheiding en het gebrek van ventilatie. In dit geval spreekt een arts van acute of chronische sinusitis. 

Wat zijn de symptomen van sinusitis?

• In de meeste gevallen komt een sinusitis samen met een verkoudheid voor. Getroffen personen hebben last van een lopende of verstopte neus. De verkoudheid kan zich namelijk verspreiden naar de paranasale sinussen.

• De neus heeft geel- of groenachtige afscheiding, die ook via de sinussen in de keel kunnen terechtkomen en hoest kunnen veroorzaken.

• De meest in het oog springende symptomen van sinusitis zijn typische gezichts- en hoofdpijn. Deze worden erger wanneer het hoofd naar beneden wordt gebogen. Bovendien voelen de paranasale sinussen zeer pijnlijk en gevoelig aan bij stoten of externe druk. Deze symptomen zijn het ergst in de ochtend en voormiddag.

De algemene gezondheid is vaak ook aangetast bij een acute sinusitis: getroffenen zijn koortsachtig en voelen zich slap. Ook het reuk- en smaakgevoel is meestal beperkt. 

Symptomen van chronische sinusitis

Zodra een sinusitis meer dan twaalf weken ononderbroken aanhoudt, kan deze als chronisch worden geclassificeerd. Chronische sinusitis wordt gekenmerkt door dezelfde symptomen als acute sinusitis, hoewel deze meestal minder uitgesproken zijn. Zo kan pijn volledig afwezig zijn, maar het verminderde reuk- en smaakgevoel blijft vaak een belangrijk aanhoudend symptoom. Getroffenen hebben vaak last van verstrooidheid, aanhoudende hoofdpijn en een drukkend gevoel in het hoofd.

Als een ontsteking van de sinussen minstens vier keer per jaar voorkomt maar ook steeds weer geneest, wordt dit een acute terugkerende ontsteking genoemd.

Wat zijn de oorzaken van sinusitis?

• De meest voorkomende oorzaak van acute sinusitis is een virale verkoudheid.

• Allergenen zoals pollen, schimmels of huisstofmijt kunnen ook leiden tot acute en chronische sinusitis. 

• Soms zijn ook de tanden verantwoordelijk: tandwortelontstekingen of ziektekiemen kunnen na verwijdering van de tanden via de kaak naar de sinussen migreren.

• De anatomie van de neus kan ook de oorzaak van chronische sinusitis zijn: poliepen (goedaardige gezwellen in het slijmvlies) of kromme neustussenschoten kunnen de ventilatie van de sinussen bemoeilijken waardoor ontstekingen kunnen ontstaan. 

Hoe stelt een arts de diagnose van sinusitis vast?

Wanneer een ontsteking aan de sinussen na een paar weken niet geneest, ernstige pijn veroorzaakt of terugkeert, raadpleeg je best een arts. 

De huisarts of keel-, neus- en-oorarts stelt meestal acute of chronische sinusitis vast op basis van deze klassieke symptomen:

• Druk of kloppende pijn
• Voorover buigen verergert de symptomen
• Neusafscheiding en zichtbaar slijm in de keelholte wand

Wanneer de arts een chronische sinusitis vermoedt, zal hij de slijmvliezen onderzoeken met een neusspiegel of endoscoop. Andere mogelijke diagnostische methoden zijn neusafscheidingsdoekjes, allergietests, röntgenstralen of een computertomografie. 

Welke middelen helpen bij een sinusitis?

Een sinusinfectie kun je zelf behandelen met medicatie en huishoudmiddeltjes om de symptomen te verlichten. Zo zou het na ongeveer twee weken genezen moeten zijn. 

• neussprays of -druppels kunnen snel helpen: ze laten het slijmvlies ontzwellen en op die manier kan er terug voldoende lucht de sinussen bereiken. Het vastzittende slijm vloeit dan weer makkelijk weg. Gebruik neussprays niet langer dan een week, anders kan dit een chronisch probleem worden.

• Slijmoplossende medicijnen kunnen ook nuttig zijn: bijvoorbeeld met ingrediënten zoals acetylcysteïne of eucalyptus extract.

• Symptomatisch kan je een sinusitis ook behandelen met pijnstillers zoals paracetamol.

• Bij chronische gevallen van sinusitis is de eerste stap natuurlijk het wegnemen van de onderliggende oorzaak. Dit kan een operatie zijn in geval van poliepen, of het vermijden van allergenen of desensibilisatie in geval van allergieën. 

• Bovendien wordt chronische sinusitis vaak behandeld met lokaal aangebrachte cortisone. Dit heeft een ontstekingsremmende werking en kan, in tegenstelling tot neussprays, ook voor een langere tijd gebruikt worden. 

• In het zeldzame geval van een bacteriële sinusitis (herkenbaar aan een etterige afscheiding) kan een arts een antibioticum voorschrijven. Deze maatregel heeft echter geen effect op het merendeel van virale sinusitis. 

Welke huishoudmiddeltjes kan ik gebruiken tegen sinusitis?

Naast geneesmiddelen kan je ook kiezen uit verscheidene huishoudmiddeltjes die een bewezen effect hebben tegen sinusitis. 

• Bepaalde stoffen inademen kan een positief effect hebben op de luchtwegen en sinussen. Zo kan je een inhalator gebruiken of boven een kom hangen met een handdoek over je hoofd. Een zoutoplossing (9 g zout op 1 liter water), salie- of kamillethee en extracten van tijm, klimop of eucalyptus zijn geschikte vloeistoffen om in te ademen bij een sinusitis. Jonge kinderen ademen dit best niet in vanwege het risico op verbranding!

• Dagelijkse neusspoelingen maken vastzittend slijm los: zo spoel je vastzittend slijm en ziektekiemen uit met een neusdouche gevuld met een fysiologische zoutoplossing.

• Bestraling met een rode lamp werd ook nuttig bevonden, vooral voor kinderen.

• Houd je hoofd zo hoog mogelijk, vooral ‘s nachts. Dit maakt het makkelijker voor slijm om weg te vloeien en voorkomt dat het tijdens je slaap ophoopt. 

• Drink veel! Als je veel drinkt, houd je je afscheiding vloeibaar. Dit maakt het makkelijker los en zo kan je sinusitis sneller genezen.

• Vermijd sigaretten en rokerige kamers.

• Houd de lucht in de ruimte vochtig - vooral in de winter - om de luchtwegen niet extra te irriteren. Je kan dit meerdere malen per dag doen door luchtroosters of  luchtbevochtigers te installeren. Ook een natte handdoek bovenop je verwarming doet wonderen.