Middenoorontsteking

Naar overzicht

Veel ouders kennen het: je kindje heeft pijn, koorts, huilt veel,.. met vele rusteloze nachten tot gevolg. De reden hiervoor is vaak een middenoorontsteking. Volgens de statistieken heeft ongeveer 90% van alle kinderen er in de eerste drie levensjaren last van. Een middenoorontsteking is dus een van de meest voorkomende ziekten bij baby's en peuters.

Wat is een middenoorontsteking?

Een middenoorontsteking is een ontsteking van het slijmvlies in het middenoor. Er zijn drie verschillende soorten ontstekingen:

1. Acute middenoorontsteking

Acute middenoorontsteking treft vooral kinderen. De ontsteking en bijhorende pijn treden meestal plotseling op. In het algemeen is de ziekte na enkele dagen weer genezen en heeft het geen verdere gevolgen voor de gezondheid.

2. Terugkerende middenoorontsteking

We spreken van een terugkerende middenoorontsteking wanneer de ontsteking vaak opnieuw opduikt. Dit is het geval als het ten minste driemaal binnen zes maanden of ten minste viermaal in een jaar voorkomt.

3. Chronische middenoorontsteking

Als een middenoorontsteking al twee maanden aansleept, spreken we van de chronische vorm. Deze treft vooral volwassenen.

Wat zijn de symptomen van een middenoorontsteking?

Een middenoorontsteking kan mogelijk één of meer van de volgende symptomen veroorzaken:

• plotselinge hevige oorpijn
• een klap of kloppingen in het oor
• gehoorproblemen
• duizeligheid
• ziek gevoel
• koorts

Omdat kinderen vaak moeite hebben met het lokaliseren van pijn, kunnen ze ook klagen over buikpijn en misselijkheid.

Hoewel de symptomen van een acute middenoorontsteking zeer duidelijk en specifiek zijn, is het vaak moeilijker om een chronische middenoorontsteking te diagnosticeren, omdat de symptomen meestal langzaam beginnen:

• lichte pijn in het oor, die na verloop van tijd erger wordt
• permanente afscheiding uit het oor
• gehoorverlies
• suizen in het oor
• duizeligheid

Hoe ontwikkelt een middenoorontsteking zich? 

De volgende oorzaken kunnen verantwoordelijk zijn voor middenoorontstekingen:

• Infectie

In de meeste gevallen is een middenoorontsteking een bijwerking van een infectie zoals griep, een verkoudheid of een keelontsteking. Daarom komt het vaker voor in de wintermaanden. Virussen of bacteriën vermenigvuldigen zich en doen de slijmvliezen ontsteken. Tot slot heeft dit ook invloed op de buis van Eustachius, de verbinding tussen de keel en het middenoor. Omdat dit kanaal nog erg kort en smal is bij kinderen en hun immuunsysteem nog niet volledig is opgebouwd, worden ze er vaak ziek van.

• Externe invloeden

Ziekteverwekkers komen zelden van buitenaf in het middenoor terecht. Dit kan alleen als het trommelvlies al beschadigd is.

• Vergrote amandelen in de keelholte

Vooral kinderen hebben vaak last van poliepen, die ook ontstekingen in het middenoor bevorderen.

Middenoorontstekingen op zich zijn niet besmettelijk. De ziekteverwekkers van een infectie daarentegen zijn overdraagbaar, waardoor de andere persoon ook een middenoorontsteking kan oplopen.

Hoe kan je een middenoorontsteking voorkomen?

Sommige mensen zijn van nature meer vatbaar voor middenoorontstekingen dan anderen. In dat geval is het dus moeilijk om de aandoening compleet te vermijden. Je kan het risico op besmetting echter verminderen door een aantal risicofactoren te vermijden en enkele preventieve maatregelen te nemen:

Om terugkerende infecties te vermijden, moet je een infectie steeds volledig laten genezen.

• Vermijd roken (en passief roken bij kinderen!).
• Een muts houdt de oren warm op koude dagen.
• Houd je oren altijd droog na het douchen of tijdens een strandvakantie.
• Gebruik neusspray of spoel met zeezout in geval van verkoudheid.
• Doe aan sport in de frisse lucht.
• Vermijd het gebruik van een fopspeen bij zuigelingen indien mogelijk om de negatieve druk in het middenoor te verminderen.
• Omdat pneumokokkeninfecties vaak ontstekingen van het middenoor veroorzaken, kan de juiste vaccinatie bij kinderen helpen.
• Als poliepen de oorzaak zijn van terugkerende middenoorontstekingen dan kan het verwijderen van de keelamandelen de ziekte helpen voorkomen.

Wat helpt bij een middenoorontsteking?

In de meeste gevallen verdwijnt een middenoorontsteking automatisch binnen enkele dagen. Er zijn echter een aantal medicijnen beschikbaar, evenals enkele huishoudmiddeltjes die de pijn kunnen verlichten en het genezingsproces kunnen versnellen:

Deze huishoudmiddeltjes helpen bij een middenoorontsteking:

• Warmte

Of warmte helpt bij middenoorontsteking is zeer persoonlijk. Soms wordt warmte als prettig ervaren, maar het kan in sommige gevallen de symptomen ook verergeren. Als je denkt dat een behandeling met warmte helpt bij het verlichten van pijn, kan je je oren bestralen met rood licht of een warmwaterkruik gebruiken.

• Uien

Vul een plastic zakje met gesnipperde warme uien en leg ze op het oor.

• Bescherming en verhoging van de vochtinname

Wanneer je getroffen wordt door een middenoorontsteking moet je jezelf zo goed mogelijk verzorgen en zoveel mogelijk water of ongezoete thee drinken.

• Kamillethee

De beste keuze is kamillethee. Het kan namelijk niet alleen als drankje gebruikt worden, maar je kan de afgekoelde theezakjes ook op je oren leggen. 

Deze medicijnen helpen bij een middenoorontsteking

• Ontstekingsremmers

Geneesmiddelen zoals ibuprofen of paracetamol verlichten de pijn en remmen ontstekingen. Zorg er echter voor dat je de juiste dosis inneemt op basis van je leeftijd en vraag raad aan je arts of apotheker bij twijfel. Niet alle pijnstillers zijn immers geschikt voor kinderen. Zorg er in het bijzonder voor dat je kinderen onder de twaalf jaar geen medicijnen met acetylsalicylzuur (ASA) geeft, omdat dit schade aan de hersenen en de lever kan veroorzaken (Reye-syndroom).

• Neussprays

Als je naast de ontsteking van het middenoor ook een verkoudheid en een verstopte neus hebt, kunnen neussprays helpen. Zij zorgen ervoor dat het middenoor beter geventileerd wordt. Deze mogen echter niet langer dan een week gebruikt worden. Zorg er ook voor dat kinderen producten gebruiken die speciaal bedoeld zijn voor kinderen (bij voorkeur producten met zeezout).

• Oordruppels

Oordruppels zijn niet altijd nuttig bij middenoorontstekingen en in sommige situaties zijn ze zelfs niet aan te raden. Antibiotische oordruppels worden alleen gebruikt als het trommelvlies kapot is of door een trommelvliesbuisje open staat. Anders zou de remedie de oorzaak van de pijn niet bereiken. Oordruppels mogen alleen worden gebruikt als het trommelvlies onbeschadigd is, aangezien die alleen bedoeld zijn om de pijn te verlichten. Het is het beste om je neus-, keel- en oorarts te raadplegen voordat je oordruppels gebruikt.

• Antibiotica

Afhankelijk van hoe de ziekte zich ontwikkelt en wat de oorzaak ervan is, kan je arts antibiotica voorschrijven. Dit helpt echter alleen wanneer bacteriën de oorzaak zijn van de ontsteking en dus niet bij virussen.

Wanneer moet je naar de dokter?

Aangezien de meeste acute middenoorontstekingen vanzelf genezen, is het niet altijd nodig om naar de dokter te gaan. In de volgende gevallen raadpleeg je toch beter een arts:

• Als je kind koorts heeft en je een middenoorontsteking vermoedt.
• Wanneer je je zorgen maakt omdat je kind zich enorm slecht voelt.
• Als de koorts niet zakt. 
• Als de symptomen langer dan vijf dagen aanhouden.
• Wanneer er vloeistof uit het oor lekt.
• Als de ontsteking van het middenoor met korte tussenpozen weer terugkomt.

Als een of meer van deze gevallen voorkomen bij je kind of jezelf, moet je ofwel je huisarts, kinderarts of neus-, keel- en oorarts raadplegen. De arts kan controleren of de poliepen gezwollen zijn en of de buis van Eustachius gesloten is. Het is best mogelijk dat de poliepen chirurgisch verwijderd moeten worden zodat de aandoening niet meer terugkomt. In sommige gevallen kan de arts ook een kleine incisie in het trommelvlies maken, zodat het opgehoopte vocht kan wegvloeien of worden opgezogen. Bij ernstige symptomen kan het mogelijk zijn dat er een andere oorzaak is dan een middenoorontsteking. Het verloop van het cholesteatoom, een chronische, etterige middenoorontsteking, lijkt bijvoorbeeld sterk op dat van een gewone middenoorontsteking.

Deskundig apothekersadvies

"Onze klanten informeren en hen gezondheidsadvies op maat bieden, dat ligt ons erg nauw aan het hart. Daarom hebben we “Ons advies” in het leven geroepen: een gidspagina met hapklare, wetenschappelijk onderbouwde informatie, onderzocht en samengesteld door ons team van experts."

Als hoofdapotheker is Theresa Holler, samen met haar team van apothekers, verantwoordelijk voor ons advies. Op deze pagina's kan je volop gebruik maken van onze deskundige apothekerskennis om een antwoord te vinden op al jouw gezondheidsvragen. Elk thema is niet alleen voorzien van wetenschappelijke informatie en advies, maar bevat ook heel wat tips en aanbevelingen. Heb je toch nog vragen over je gezondheid? Neem dan zeker contact op met ons.

Theresa Holler, hoofdapotheker bij Farmaline