Hoofdpijn

Hameren, kloppen, steken, prikken, zwaar gevoel - Hoofdpijn heeft een verbazingwekkend gamma aan verschillende soorten pijn. Ze zijn allemaal even stressvol, dus je wilt liefst een snelle en effectieve behandeling!

Helaas verdwijnt niet elke hoofdpijn zo snel als ze verschijnt. Hoewel je al makkelijk een kater kan toewijzen aan alcohol, is het stukken moeilijker om de oorzaak van een migraine of clusterhoofdpijn te vinden. Omdat onderzoek naar de oorzaken van hoofdpijn zo uitdagend is, beschouwen deskundigen van de International Headache Society het fenomeen “hoofdpijn” niet als ‘oorzaak specifiek’ maar als ‘symptoom specifiek’. Ze onderscheiden drie grote groepen hoofdpijn.  

Welke soorten hoofdpijn zijn er?

• Primaire hoofdpijnstoornissen (vb. Migraine, spanningshoofdpijn, clusterhoofdpijn) 

• Secundaire hoofdpijnstoornissen (hier zijn de andere aandoeningen de oorzaak van de pijn, zoals hoofd- of halswervel blessures, vaatziekten, infecties of medicatie).

• Aangezichtspijn (vb. bij koude of pijn rond de trigeminuszenuw) 

Volgens deze classificatie is een katerhoofdpijn dus een secundaire hoofdpijn die wordt veroorzaakt door te veel alcohol, mogelijk zelfs nicotine. Wist je dat dit soort hoofdpijn niet de meest voorkomende vorm is? De twee hoogste plaatsen worden bezet door twee totaal verschillende soorten hoofdpijn: 

1. Spanningshoofdpijn
2. Migraine

Deze twee omvatten meer dan 92% van alle soorten hoofdpijn, wat duidelijk maakt dat primaire hoofdpijnstoornissen het meest voorkomend zijn. Dit betekent jammer genoeg niet dat hun oorzaken al volledig zijn onderzocht. Wat we wel weten is dat vrouwen meer last hebben van hoofdpijn dan mannen. Dit suggereert dat hormonen, vooral oestrogeen, een belangrijke rol spelen bij primaire hoofdpijnstoornissen.

Waar komt hoofdpijn vandaan?

De oorzaak van de meest voorkomende hoofdpijn, namelijk spanningshoofdpijn, is onduidelijk. Er worden een hele reeks oorzaken aangehaald: bijvoorbeeld stress, te weinig slaap, te veel sigaretten of een verstoring van het kaakbeen (bijvoorbeeld door ‘s nachts te knarsetanden).

Volgens deskundigen wordt migraine veroorzaakt door hormoonschommelingen (vb. bij vrouwen net voor de menstruatie), maar stress of ontspanning na een stressvolle fase kunnen ook een rol spelen. Ook sterke lichtprikkels (zoals flikkerende lampen) of lawaai kunnen een migraine triggeren. Daarom spreken artsen ook van zogenaamde triggerfactoren (trigger = prikkelende impulsen). Ook voeding speelt een rol. Zo reageren sommige migrainepatiënten op rode wijn of bepaalde kaassoorten. 

Hoofdpijn is echter niet één fenomeen, maar vaak een symptoom van een ziekte, bijvoorbeeld bij een griepinfectie. 

Pijnstillers als oorzaak van hoofdpijn

Als je voortdurend pijnstillers tegen hoofdpijn inneemt (minsten 10 tot 15 per maand, voor een periode langer dan 3 maanden), dan kan dit permanente hoofdpijn veroorzaken. Artsen raden aan om niet meer dan 10 dagen per maand pijnstillers in te nemen. Langdurig gebruik kan namelijk de eigen pijnregulatie van het lichaam zodanig beïnvloeden dat de gevoeligheid voor pijn zal toenemen. De enige oplossing hiervoor is het compleet stoppen van de inname van deze medicatie. Na ongeveer twee weken zou de pijnregulatie van het lichaam zichzelf herstellen. 

Wat zijn de symptomen van hoofdpijn en migraine?

Hoofdpijn kan zich manifesteren als een vervelend gevoel van spanning in het hele hoofd. Maar hoofdpijn kan ook specifieke delen van het hoofd aantasten, zoals het voorhoofd, de slapen, of de achterkant van het hoofd. In sommige gevallen wordt slechts één kant aangetast, enkel links of rechts of achter één oog. Als je nek ook pijn doet, kan dit wijzen op een secundaire hoofdpijnstoornis veroorzaakt door een hernia in de halswervelkolom. 

Elke hoofdpijn uit zich anders - en dit kan de arts belangrijke informatie geven.

Symptomen van spanningshoofdpijn:

• Vervelende, beklemmende pijn die vaak begint in de nek en uitstraalt naar het hoofd. Dit kan van korte (slechts 30 minuten) of lange (tot een week) duur zijn.

• Sommige hebben moeite met fel licht of veel lawaai te verdragen.

• Lichamelijke activiteiten zoals lichaamsbeweging verlichten de pijn.

De symptomen van migraine manifesteren zich op een heel andere manier:

• Kloppende pijn aan een kant van het hoofd (de naam migraine komt van het Griekse woord “hemikranie” wat “de helft van het hoofd” betekent).

• De pijn treedt vaak ‘s ochtends op, meteen na het wakker worden.

• Getroffen personen zijn overgevoelig aan licht, geluiden of zelfs geuren.

• Er treedt een verlies van eetlust op, en misselijkheid en braken kunnen voorkomen.

• Migraine zijn echte aanvallen en kunnen tot enkele dagen duren.

• Lichamelijke activiteit verergert de pijn. 

Hoofdpijn tijdens de zwangerschap

Er komen een heel groot aantal hormonale veranderingen kijken bij een zwangerschap. Veel zwangere vrouwen hebben daarom last van hoofdpijn tijdens de eerste weken. Bij het abrupt stoppen met nicotine of koffie kan er ook hoofdpijn plaatsvinden. Leuk weetje, zwangere vrouwen mogen per dag twee kopjes koffie drinken.

Hoofdpijntest: Wat voor soort hoofdpijn heb ik?

Migraine

• Voel je je enorm beperkt in het dagelijks leven door je hoofdpijn?

• Heb je meer dan 4 uur lang aanhoudende hoofdpijn (zonder pijnstillers)?

• Heb je last van een verminderde eetlust, misselijkheid en braken?

• Ben je gevoelig voor licht, lawaai of geuren?

• Worden de symptomen erger tijdens normale activiteiten?

• Is de pijn kloppend en eenzijdig?

• Verschijnen de pijnen plotseling, vooral ‘s morgens, en duren ze enkele uren tot enkele dagen?

Spanningshoofdpijn

• Ben je gevoelig voor licht, lawaai of zelfs geuren?

• Is de pijn vervelend en verdeeld over het hele hoofd?

• Is de pijn langdurig?

Let ook op de volgende kenmerken en schrijf ze ergens op:

• Hoe is de pijn?

• Hoe lang duurt de pijn?

• Wanneer komt het voor?

Deze kenmerken kunnen worden gebruikt door je arts om de soort hoofdpijn te identificeren en deze te behandelen. 

Wanneer moet ik naar een dokter als ik hoofdpijn heb?

Wanneer je vaak last hebt van hoofdpijn, is het aangewezen om altijd een arts te raadplegen om te weten te komen wat de hoofdpijn precies veroorzaakt. Bij een aantal symptomen die gepaard gaan met hoofdpijn, moet je echter onmiddellijk een arts raadplegen of naar een ziekenhuis gaan: 

• Ernstige, scherpe hoofdpijn die plots optreedt

• Stijve nek

• Koorts

• Epileptische aanval

• Duizeligheid en bewustzijnsstoornissen

• Visuele verstoringen

• Verdoofd gevoel in de ledematen

Wat helpt snel tegen hoofdpijn?

Hoe nauwkeuriger de hoofdpijn kan worden bepaald, hoe gerichter de hulp tegen de pijn kan zijn. Niet enkel pijnstillers kunnen helpen bij het verlichten van hoofdpijn.

Vooral bij spanningshoofdpijn kunnen een hele reeks eenvoudige remedies helpen. Dit omvat ook simpele huishoudmiddeltjes zoals:

• Warmte: Neem een warm bad om je lichaam te ontspannen. Eventueel kan je een etherische olie toevoegen die de bloedcirculatie stimuleert.

• Koude: Leg een koud washandje of een koud gelkussen op je voorhoofd of wrijf wat pepermuntolie op de slapen (opgelet: check eerst of je huid dit kan verdragen, en vermijd contact met de ogen!).

• Wisselbad: Gebruik Kneipptherapie door afwisselend te baden in koud en warm water. Dompel bijvoorbeeld je armen onder koud water tot je de koude goed voelt. Droog ze daarna af. Dit stimuleert de bloedcirculatie.

• Kruidenremedies: Thee op basis van moerasspirea of wilgenbast hebben een licht pijnstillende werking. Let wel op bij allergiepatiënten, want beide remedies bevatten salicylaten. 

• Cafeïne: Een sterk kopje koffie of een espresso verhoogt de bloeddruk, vooral wanneer je niet vaak koffie drinkt. 

• Beweging: Maak een wandeling in de frisse lucht.

• Maak de spieren in het hoofd-, nek- en schoudergebied los (draai bijvoorbeeld met je armen).

• Rust: neem een bewuste pauze, dit door middel van bijv. een kopje thee, een paar ontspannings- of ademhalingsoefeningen, om je stressniveau te verlagen. 

Geneesmiddelen tegen hoofdpijn

Ibuprofen of paracetamol zijn allemaal middeltjes in je medicijnkastje om plotse hoofdpijn te verlichten. Sommige mensen gebruiken ook sterkere medicatie zoals diclofenac. Al deze stoffen bestrijden enkel de symptomen van hoofdpijn, maar niet de oorzaken. 

Bovendien mogen deze geneesmiddelen slechts zelden worden gebruikt (maximaal twee opeenvolgende dagen). Het is zelfs bewezen dat regelmatig gebruik van pijnstillers tegen hoofdpijn ook hoofdpijn kan veroorzaken. 

Wat helpt bij migraine?

• Neem bij een acute aanval onmiddellijk pijnstillers die door je arts werden voorgeschreven (vaak samen met medicijnen tegen misselijkheid). 

• Rust en bescherm jezelf tegen prikkels door de ruimte te verduisteren en je niet te omringen door lawaai.

• Ter preventie:
• Neem regelmatig preventieve medicijnen die door je arts werden voorgeschreven. 
• Drink koffie wanneer er een aanval aan zit te komen (dit verwijdt de bloedvaten). 
• Gebruik preventief geneeskrachtige kruiden (onder medisch toezicht) 
• Thee gemaakt van kruidnagel-, gember- of kamillebloesem (wanneer de misselijkheid niet te ernstig is).
• Breng etherische oliën aan op het voorhoofd, de hals, enz. (indien getolereerd).
• Warme voetbaden
• Acupunctuur, homeopathie of progressieve spierontspanning technieken kunnen worden gebruikt ter preventie.