Herpes

Eerst ontstaat er een jeukend en tintelend gevoel, daarna volgen al snel pijnlijke blaren. Herpes is een algemeen probleem, maar ook zeer onaangenaam. Dit geldt vooral wanneer niet de lip, maar het genitale gebied wordt aangetast. Er is geen genezing voor deze virusinfectie, maar wel een aantal snelle remedies en preventieve maatregelen. Waarop moet je dus letten wanneer je geïnfecteerd bent met herpes, en welke middelen helpen?

Wat is herpes?

Herpes wordt veroorzaakt wanneer je geïnfecteerd bent met herpesvirussen. Er zijn acht van deze menselijke herpesvirussen (HHV), die allemaal verschillende ziektes veroorzaken zoals waterpokken, gordelroos of klierkoorts. 

Nochtans wordt “herpes” enkel geassocieerd met een koortslip of genitale herpes, die beiden door herpes simplexvirussen worden veroorzaakt. HSV1 is verantwoordelijk voor labiale herpes, terwijl HSV2 genitale herpes veroorzaakt. 

Herpes komt minder vaak voor in het gezicht (herpes facialis), de neus (herpes nasalis) en het oog (herpes cornae). Als de ogen zijn aangetast, zijn het bindvlies en het hoornvlies meestal rood, tranend, en hebben ze een branderig en jeukend gevoel. Herpes in de neus komt tot uiting in typische blaren. De virussen blijven na infectie levenslang in het lichaam aanwezig en kunnen steeds opnieuw opduiken wanneer het immuunsysteem tijdelijk verzwakt is. Dit kan onder andere gebeuren door de volgende factoren:

• Infecties

• Fysieke stress

• Geestelijke stress

• Zonnebrand

• Ziekten die het immuunsysteem aantasten zoals kanker en HIV-besmetting

• Huidletsels of chirurgie

Wat zijn de symptomen van herpes?

De belangrijkste symptomen van herpes zijn kleine, met vloeistof gevulde blaasjes op een beperkt gebied van de huid, meestal op de lip of het genitale gebied, afhankelijk van het type infectie. Ze worden ook wel koortsblaren genoemd. Er kan een onderscheid gemaakt worden tussen de symptomen van een eerste infectie en een reactivering:

Primaire infectie

• Tijdens de zogenaamde prodromale fase treden in eerste instantie algemene kenmerken van ziekte op.

• Het getroffen gebied jeukt, brandt of doet pijn.

• Na ongeveer twee dagen vormen zich typische blaartjes die na enkele dagen of weken barsten en korstjes vormen. De huid is dan rood en gezwollen.

• De getroffen gebieden kunnen zeer pijnlijk zijn.

Heractivering

Bij een latere reactivering van het virus zijn de symptomen dezelfde als bij de eerste infectie. Ze zijn echter wel minder intens en verdwijnen sneller omdat je lichaam alweer bezig is met het bestrijden van de ziekteverwekker. 

Er zijn geen algemene cijfers over de frequentie van de reactivering. Bij sommige patiënten komt herpes nooit meer voor na de eerste infectie, bij anderen meerdere keren per jaar. Genitale herpes neigt over het algemeen vaker terug te komen dan lippenherpes. 

Symptomen van herpes bij kinderen

De meerderheid van alle getroffenen wordt besmet met het HSV-1 virus, dat al in de kindertijd lippenherpes op gang brengt. Een primaire infectie bij kinderen komt vaak alleen naar voren door een sterk ziektegevoel; de typische blaren op de huid hoeven niet noodzakelijk te verschijnen. Daarom kan een herpesbesmetting bij kinderen ook verward worden met een verkoudheid of griep. 

Een herpes variant die vrijwel alleen bij kinderen voorkomt, zijn pijnlijke blaren in de mond. 

Hoelang is herpes besmettelijk?

Herpes is alleen besmettelijk als het virus actief is, d.w.z. tijdens de primaire infectie of reactivering, maar niet tijdens rustperiodes. De ziekte wordt van persoon tot persoon overgedragen via de zogenaamde druppelinfectie via het speeksel:

• Kussen

• Niezen

• Spreken

• Glazen, bestek of handdoeken delen

Bovendien is de inhoud van de huidblaasjes zeer besmettelijk. Je mag er daarom niet aan krabben of ze aanraken, en fysiek contact met andere mensen vermijden. 

Genitale herpes wordt overgebracht door door slijmvliescontact tijdens geslachtsgemeenschap. Gebruik daarom altijd een condoom als je nieuwe of andere seksuele partners hebt en heb geen geslachtsgemeenschap in het geval van acute herpes ziekte.

De incubatieperiode, d.w.z. de tijd tussen de infectie en het optreden van de eerste symptomen, varieert van twee dagen tot een week. 

Hoe wordt herpes behandeld?

Ga zeker naar je arts wanneer je een primaire infectie vermoedt in geval van genitale herpes of zieke kinderen. Het is niet mogelijk om de oorzaak van herpes te genezen, omdat het virus in het lichaam blijft zitten. Je kan echter wel de symptomen verlichten en de duur ervan verkorten. 

Geneesmiddelen en hulpmiddeltjes tegen herpes

• Herpes op de lippen wordt gewoonlijk plaatselijk behandeld met een voorschriftvrije zalf die het virus remt. 

• Bij genitale herpes worden virustatica gebruikt in de vorm van tabletten of als infusie. Bovendien bestaan er lokale behandelingen met de juiste zalven. 

• Zalven of tabletten zonder voorschrift kunnen de pijn helpen verlichten. Vooral in het geval van herpes in de mond van kinderen kunnen pijnstillers het eten en drinken gemakkelijker maken.

• Zelf kan je bij herpes op de lippen zinkzalf of tea tree oil gebruiken. Beide stoffen hebben een ontstekingsremmende en antiseptische werking.

• Zogenaamde herpespleisters bevatten geen antivirale middelen, maar beschermen het aangetaste huidoppervlak tegen uitdroging en irritatie. Ze voorkomen ook dat de ziekteverwekkers worden doorgegeven. 

Huishoudmiddeltjes tegen herpes

• Koude is bijzonder effectief in de vroege stadia van een herpesuitbraak, omdat het het vermenigvuldigen van virussen kan remmen. Wanneer de eerste symptomen zich voordoen, plaats dan ijs of een icepack in een doek op het getroffen gebied.

• Wat honing op het aangetaste gebied leggen is ook een effectieve remedie tegen tal van ziekteverwekkers.

• Citroenmelisse is doeltreffend tegen herpesvirussen. Je kan het extract of de olie ervan op de huid aanbrengen.

• Kurkuma helpt ook tegen koortsblaren. Snij een verse knol open en plaats deze op het aangetaste gebied. 

Waar moet ik op letten bij een herpesinfectie?

• Om de verspreiding van ziekteverwekkers te voorkomen, moet je nooit zalf of middeltjes aanbrengen met de vinger. Gebruik in plaats daarvan een wattenstaafje en gooi het weg.

• Vermijd in het algemeen het aanraken of krabben aan de blaren.

• Was je handen regelmatig. 

• Draag een bril in plaats van contactlenzen om te voorkomen dat de ziekteverwekkers worden overgedragen op het oog.

• Breng geen make up aan in het aangetaste gebied.

• Gebruik niet dezelfde borden, bestek, handdoek of lippenstift als andere mensen.

• Vermijd lichamelijk contact en zoenen. Als je met genitale herpes besmet bent, vermijd dan koste wat het kost geslachtsgemeenschap. 

Hoe kan ik een infectie of uitbraak voorkomen?

Je kan een infectie met HSV-1, de ziekteverwekker die koortslip veroorzaakt, nauwelijks voorkomen. Aangezien de meerderheid van de mensen met HSV besmet is sinds de kinderjaren, zijn er geen zinnige preventieve maatregelen. In het geval van HSV-2, dat genitale herpes teweegbrengt, is het gebruik van een condoom de beste voorzorgsmaatregel.

Om een reactivering van het virus te voorkomen, is het bijzonder belangrijk om het immuunsysteem te versterken. Algemene maatregelen zoals voldoende beweging, evenwichtige voeding en het vermijden van stress en teveel uv-stralen kunnen een positief effect hebben. In principe is het de moeite waard om na te gaan of je specifieke triggers kan identificeren wanneer je vaak last hebt van reactiveringen. 

Herpes tijdens de zwangerschap

Een reactivering van herpes op de lip of het gezicht tijdens de zwangerschap is relatief frequent en onschadelijk voor het ongeboren kind. Alleen een nieuwe infectie met het virus tijdens de zwangerschap kan een effect hebben - maar aangezien meer dan 90% van alle mensen het virus van jongs af aan bij zich draagt, is dit uiterst onwaarschijnlijk.

Genitale herpes tijdens de zwangerschap is iets problematischer: als het na de 36e week van de zwangerschap optreedt, moet een keizersnede worden uitgevoerd. Anders kan het kind geïnfecteerd raken na het barsten van de vruchtzak of tijdens het geboorteproces. Omdat het immuunsysteem nog niet ontwikkeld is, is de herpesbesmetting bij baby's ernstiger dan bij volwassenen en moet daarom worden vermeden.