Je stem klinkt anders, je keel doet pijn en spreken lukt maar met moeite. Heesheid kan het gevolg zijn van een ernstige ziekte, maar is vaak relatief ongevaarlijk. Met deze tekst kan je je wegwijs maken wanneer je naar een arts moet gaan en hoe je heesheid snel kunt overwinnen.
Wat is heesheid?
De stembanden worden bij heesheid belemmerd waardoor ze minder goed kunnen trillen en de glottis niet meer goed sluit. De stem klinkt dan vaak ruw, en spreken lukt niet meer goed. In sommige gevallen is er zelfs geen geluid meer mogelijk, je hebt geen stem meer. Het gaat vaak gepaard met keelpijn.
In het algemeen wordt er een onderscheid gemaakt tussen acute en chronische heesheid. Acute heesheid zakt meestal na een paar dagen en wordt meestal veroorzaakt door een ontsteking van de stembanden of het strottenhoofd. Het komt ook vaak voor bij een verkoudheid. Chronische heesheid duurt veel langer, meestal meer dan twee tot drie maanden. Hiervoor kunnen verschillende oorzaken verantwoordelijk zijn, zoals stembandknobbeltjes, poliepen of tumoren.
Oorzaken van heesheid
Heesheid op zich is geen ziekte, maar slechts een symptoom. Er zijn verschillende dingen die heesheid kunnen veroorzaken, waaronder:
- Verkoudheid
- Keelontsteking
- Acute bronchitis
- Tuberculose
- Problemen aan de stembanden
- Stembandpoliepen
- Kroep (difterie)
- Pseudokroep
- Reflux
- Hersenziekten
- Kanker aan het strottenhoofd
Een voedselallergie, stress of een blessure in het gebied rond het strottenhoofd zijn ook mogelijke oorzaken van heesheid. Sommige medicijnen kunnen stemproblemen veroorzaken als bijwerking of het kan na een operatie opduiken. Maar angst, nervositeit of een gevoel van onveiligheid kunnen er ook voor zorgen dat je je stem verliest. Sommige beroepsgroepen zijn bijzonder gevoelig voor heesheid, namelijk iedereen die veel praat vanwege zijn werk. Het gaat hier over leraren, politici, acteurs en zangers. Er moet ook altijd in het achterhoofd worden gehouden dat overmatig stemgebruik kan leiden tot de vorming van knobbeltjes op de stembanden.
Heesheid en stemproblemen: wanneer ga je naar een dokter?
Heesheid wegwerken met huishoudmiddeltjes
Als je symptomen optreden tijdens een verkoudheid of na langdurig verblijf in droge of rokerige kamers, kan je zelf iets doen om je stem weer op orde te krijgen. Dit geldt ook als je de avond ervoor luidkeels hebt zitten meezingen tijdens een concert en je stem de dag erna verdwenen is. In dergelijke gevallen kunnen sommige huishoudmiddeltjes helpen.
- Bescherm je stem
Het maakt niet uit wat de heesheid heeft veroorzaakt, bescherming is belangrijk! Dit betekent dat de getroffen persoon zo min mogelijk moet spreken. Wanneer je dan toch je stem moet gebruiken, fluister dan zeker niet! Dit legt extra druk op de stembanden. Het is beter om op normaal volume te spreken.
Als je stem ruw is, hebben veel mensen de neiging om hun keel te schrapen. Dit legt echter enorm veel druk op de stembanden. In plaats daarvan is het beter om de drang te negeren en in plaats daarvan te slikken.
- Veel drinken
Als je keel ruw aanvoelt, moet je veel drinken. Dit geldt ook in het algemeen voor heesheid. Je drank mag echter niet koud zijn, en thee wordt aanbevolen. Dit zorgt ervoor dat je stembanden tot rust komen en dat eventuele ontstekingen of zwellingen afnemen. De volgende kruiden zijn hier uiterst effectief voor:
- Heemst
- Kaasjeskruid
- Salie
- Tijm
- Smalle weegbree
- Gember
- Kamille
Gorgelen met warme vloeistof kan ook over het algemeen helpen. Dit bereikt echter niet de stembanden, enkel de mond en bovenkaak. Daarom is inhaleren nog beter. Je kan hiervoor de volgende dingen gebruiken:
- Kamillethee
- Pepermuntthee
- Venkelthee
- Zoutoplossing
Om goed te inhaleren, moet er een arts of apotheker worden geraadpleegd.
Vermijd zeker koud voedsel in geval van heesheid. Tot de stembanden weer normaal zijn, moet je dus ijs van het menu schrappen. Dit geldt ook voor pikant eten. Veel mensen zweren bij melk met honing wanneer ze last hebben van heesheid. Wanneer je echter veel moet hoesten of je met slijm zit, wordt melk zeker niet aanbevolen.
- Vermijd alcohol, rook, stof en nicotine
Wanneer je hees bent moet je zeker niet roken. Ook al is het moeilijk, het beschadigt de stem onnodig. De klachten kunnen verergeren en er kan in sommige gevallen zelfs schade optreden. Ook alcohol moet worden vermeden.
Vermijd zeker ook alle plaatsen waar er gerookt mag worden. Hieronder vallen ook huizen of appartementen van vrienden of familie die roken. Ook stoffige plaatsen zijn een no-go bij heesheid. In plaats daarvan zoek je best frisse lucht die niet te droog is. Als je thuis aan het genezen bent, moet je je raam regelmatig openen om de ruimte te ventileren en een optimale luchtvochtigheid te behouden.
Middeltjes tegen heesheid
- Homeopathie en aromatherapie
Je kan tal van homeopatische middeltjes vinden die bij heesheid worden gebruikt. Deze bevatten onder andere zonnedauw, ferrum phosphoricum, of Amerikaanse kikkerbeet. Hun effect is echter niet wetenschappelijk bewezen en het nemen van deze supplementen mag alleen in overleg met een arts gebeuren.
Etherische oliën kunnen ook nuttig zijn om van heesheid af te komen. Eucalyptus, rozemarijn, marjolein en tijm zijn hiervoor zeer geschikt. Bij kinderen moet je echter het gebruik van aromatherapie vermijden of dit enkel doen in overleg met een arts. Sommige oliën kunnen namelijk tot krampen in de ademhalingsspieren leiden.
- Medicijnen tegen heesheid
Als een ziekte de oorzaak is van heesheid, dan staat de behandeling hiervan natuurlijk eerst. Elke ziekte vereist een bepaalde behandeling die in overleg met een arts moet worden uitgevoerd.
Je kan wel een aantal geneesmiddelen zonder voorschrift vinden die heesheid kunnen bestrijden. Sommige tabletten kunnen de keel verzachten en de pijn verlichten. Anderen kunnen ook een ontstekingsremmende of pijnstillende werking hebben, meer vocht in de keel geven zodat het irritante gevoel verdwijnt. Aangezien heesheid verschillende oorzaken kan hebben, moet je altijd een arts of apotheker raadplegen voordat je medicijnen gebruikt.
- Keelpastilles tegen heesheid
Pastilles tegen het hoesten kunnen zeker nuttig zijn om van heesheid en stemproblemen af te komen. Zo stimuleren ze de doorstroom van speeksel en verminderen ze vaak het schorre gevoel in de keel. Daarnaast bevatten ze meestal verschillende actieve bestanddelen die helpen de symptomen te verlichten. Dit positieve effect duurt echter niet lang, omdat de actieve bestanddelen snel weer uit de mond verdwijnen. Zuigen op een snoepje of een keelpastille kan ook helpen.
Vooral salie heeft een positieve werking op de stem, maar ook teunisbloem of ijslands mos. Zoutpastilles zijn ook een optie, omdat ze zeer geschikt zijn voor mensen die veel moeten praten om professionele redenen. Wie van zoet houdt, kan een theelepel honing in de mond laten smelten. Vermijd echter wel menthol bij heesheid.
Met deze tips zal je heesheid maar van korte duur zijn en is je stem al na een paar dagen beter.