Haaruitval

Als er meer haar in je haarborstel zit dan normaal, er plotseling hele plukken haar loskomen of als er permanente kale plekken beginnen op te duiken, dan zijn dit duidelijke tekenen van haaruitval (alopecia). Hier tonen we enkele verschillende oorzaken van haaruitval en welke remedies en methoden echt helpen. 

Haargroei en de oorzaken van haaruitval

Ons uiterlijk wordt sterk beïnvloed door ons haar. Ze sieren ons gezicht en geven andere mensen een indruk van ons. We beslissen ook hoe we ons haar scheiden, stylen, kleuren en verzorgen. Ongewenst haarverlies kan onze creatieve vrijheid enorm beperken. 

Iedereen verliest voortdurend haar. Gemiddeld verliezen we tussen de 70 tot 100 haren per dag, en zelfs 200 tot 300 haren door grondig je haar te wassen. Geen reden om je zorgen te maken. 

Totdat ons haar uiteindelijk uitvalt, doorloopt het drie groeifasen. 

De drie fasen van haargroei

Ons haar wordt gevormd in drie verschillende fasen vanaf de haarwortel:

• In de groeifase vormt de haarwortel zich en groeit het haar over een periode van maximaal zeven jaar ongeveer 0.5 tot 0.5 millimeter per dag. Ongeveer 80 tot 90% van het haar op ons hoofd bevindt zich in deze eerste fase.

• In de tweede fase, de overgangsfase, die ongeveer een maand duurt, begint de haarwortel geleidelijk aan te verdwijnen. Het haar scheidt zich af van de wortel en wordt niet langer voorzien van voedingsstoffen.

• De rustfase is het einde van de haargroei voordat het proces weer opnieuw begint. Tot vier maanden lang zit het haar slechts losjes in de hoofdhuid verankert, totdat het bijvoorbeeld tijdens het wassen of kammen uitvalt en een nieuwe haarwortel zich daar vormt.

De groei van ons haar wordt sterk beïnvloed door vele individuele factoren. Leeftijd, geslacht en levenswijze, evenals de hormoonspiegel en de daarmee samenhangende voedingsstoffen balans, zijn doorslaggevende factoren voor je haargroei. 

Erfelijke haaruitval

De meest voorkomende oorzaak van haaruitval is genetisch bepaald. Bij erfelijke haaruitval, bekend als alopecia androgenetica, reageert de haarfollikel waarin het haar wordt geproduceerd extreem op een bepaald mannelijk geslachtshormoon (DHT). Dit verkort de groeifase van het haar, waardoor de haarfollikels steeds smaller worden en op een gegeven moment komt de vorming van nieuw haar volledig tot stilstand.

Zowel mannen als vrouwen kunnen last hebben van erfelijk haarverlies. Het typische verloop van haaruitval verschilt echter aanzienlijk tussen de twee geslachten. 

Bij vrouwen die last hebben van genetisch haarverlies, begint het haar meestal vanaf de middenscheiding geleidelijk aan te verdunnen. Deze geleidelijke uitdunning van het haar kan in sommige gevallen gepaard gaan met diffuus haarverlies.

Bij mannen zijn de zogenaamde inhammen een typisch eerste teken van erfelijk haarverlies. Het haar op de slapen en het voorhoofd wordt steeds dunner. Bovendien vormt zich in veel gevallen een kale plek op de achterkant van het hoofd, die de vorm van een tonsuur aanneemt. 

Hormonale haaruitval

Hormonaal veroorzaakt haarverlies is meestal diffuus, dat wil zeggen dat het haarverlies verschillende delen van het hoofd aantast in plaats van gewoon 1 gebied.

Hormonale haaruitval kan verschillende oorzaken hebben. Wat deze met elkaar gemeen hebben is dat ze verband houden met een verandering in het hormoongehalte. Mogelijke triggers hiervoor zijn:

• Chronische aandoeningen

• Medicijninname 

• Vergiftigingen

• Schildklierdisfunctie 

• Stress

Naast deze factoren kunnen er ook nog andere oorzaken voorkomen. Als deze worden vastgesteld en behandeld, zal het haarverlies in de meeste gevallen na enige tijd volledig verdwijnen.

Andere veel voorkomende oorzaken voor haaruitval

• Infecties

• Huidaandoeningen

• Chemotherapie

• Ijzertekort

Circulaire haaruitval

Circulaire haaruitval, alopecia areata, vertegenwoordigt een speciale vorm van haaruitval. Het manifesteert zich in ronde of ovale kale plekken op verschillende huidgebieden, dus niet enkel op het hoofd. 

Circulaire haaruitval wordt veroorzaakt door een verkeerd gerichte auto-immuunreactie waarbij de haarfollikels worden aangevallen door het eigen immuunsysteem van het lichaam. Meestal gaat het om jongere mensen, zelfs in de kindertijd. 

Deze vorm van haaruitval komt vaak voor in verband met verschillende allergieën. Het behoort tot omkeerbare vormen van haaruitval en kan vanzelf weer verdwijnen.

Toch is het raadzaam om in een vroeg stadium een dermatoloog of allergoloog te raadplegen. De dermatoloog kan de trigger bepalen en hormoonpreparaten voorschrijven in de vorm van tabletten of crèmes om de symptomen te behandelen. Verschillende andere methoden kunnen ook worden gebruikt voor de acute behandeling van circulaire haaruitval. Het duurt vaak enkele jaren voordat de kale plekken volledig verdwijnen. 

Haaruitval door voedingstekort

Ons haar bestaat voornamelijk uit keratine, een eiwit waarvan onze vinger- en teennagels ook gemaakt zijn. Een tekort kan leiden tot haaruitval, omdat het lichaam de haargroei stopt en in een vroeg stadium de rustfase in gang zet.

Het haar wordt via de haarwortel voorzien van alle noodzakelijke voedingsstoffen. Een gebrek aan vitaminen die onmisbaar zijn voor een gezonde haargroei, kan leiden tot een verandering in de haargroei, waardoor het haar dunner en brozer wordt. 

De belangrijkste voedingsstoffen voor ons haar zijn deze vitaminen en mineralen:

• Ijzer

• Zink

• Biotine (Vitamine B7)

• Vitamine A

• Vitamine E

• Vitamine C

Haaruitval door verkeerde verzorging?

Een juiste verzorging is belangrijk voor de gezondheid en het uiterlijk van ons haar. Agressieve producten kunnen ons haar aanvallen en uitdrogen met roos, wat voor gespleten en gebroken haar zorgt.

Verkeerde verzorging leidt slechts in zeer zeldzame gevallen tot haaruitval. Dit kan voorkomen wanneer cosmetische producten zoals haarsprays of gels de poriën verstoppen door verkeerd gebruik. Op lange termijn krijgt het haar dn geen zuurstof en voedingsstoffen meer. Regelmatig je haar en hoofdhuid wassen, is voldoende om dit te voorkomen.

Fout bleachen of verven van het haar, en overmatige hitte van een föhn of krultang kan ook haaruitval bevorderen. In het belang van het haar moeten geur- en conserveringsmiddelen en siliconenhoudende verzorgingsproducten altijd worden vermeden. 

Haaruitval bij vrouwen

Voor het begin van de menopauze zijn vrouwen veel minder vatbaar voor haaruitval dan mannen, maar ook vrouwen kunnen hieronder lijden. Als bij vrouwen haarverlies voor de menopauze optreedt, is er vaak een hormonale oorzaak of is een chronische ziekte de boosdoener. 

Wat te doen bij haarverlies tijdens de zwangerschap of borstvoeding?

Bij sommige vrouwen begint haaruitval plotseling tijdens de zwangerschap. In sommige gevallen begint deze haaruitval heel vroeg aan het begin van de zwangerschap, voor anderen pas later.

Andere vrouwen ervaren precies het tegenovergestelde. Zwangerschap leidt tot gezonder en sterker haar. In de weken na de zwangerschap merken ze echter plotseling een duidelijke toename van het haarverlies. 

De oorzaken zijn meestal hormonaal. Met de zwangerschap verandert de vrouwelijke hormonale balans aanzienlijk. In veel gevallen leidt hun verhoogde oestrogeenproductie tot mooi en sterk haar. Als de hormonale balans na de zwangerschap verandert, kan dit leiden tot meer haarverlies.

Als er tijdens de zwangerschap haaruitval optreedt, kunnen hier verschillende redenen voor zijn. Enerzijds kunnen opwinding en stress haaruitval bevorderen. Aan de andere kant kan een verhoogde voedingsstofbehoefte van het lichaam leiden tot deficiëntieverschijnselen. Een gebrek aan ijzer kan bijvoorbeeld leiden tot haaruitval. In dit geval kan een arts een diagnose stellen over het tekort en supplementen voorschrijven om dit te compenseren. Voor vrouwen die de anticonceptiepil tot kort voor de zwangerschap hebben gebruikt, is het stoppen van de pil een andere mogelijke reden voor het begin van haaruitval. 

Als er tijdens of na de zwangerschap plotseling haarverlies optreedt, verdwijnt het meestal vanzelf weer na verloop van tijd. In sommige gevallen is geduld nodig totdat de hormoonbalans weer normaal is en het voedingstoevoer hersteld is. 

Haarverlies door gebruik van de anticonceptiepil

Het is niet ongebruikelijk dat vrouwen het begin van tijdelijk haarverlies melden nadat ze zijn gestopt met het gebruik van de anticonceptiepil. De reden hiervoor is dat het oestrogeengehalte tijdens het gebruik van de pil verhoogd was en nu ineens daalt. Het duurt meestal een drietal maanden voordat het lichaam zich volledig heeft aangepast aan de veranderende hormonale balans en de haargroei weer normaal verloopt. 

Haaruitval tijdens de menopauze

Veel vrouwen -schattingen gaan uit van een kwart van alle vrouwen- lijden aan het feit dat hun haar aan het begin van de menopauze dunner begint wordt en mindert. Dit wordt meestal veroorzaakt door een mix van erfelijke en hormonale haaruitval. Hormonale veranderingen tijdens de menopauze en lagere oestrogeenlevels kunnen een genetische aanleg voor haaruitval bevorderen. 

Haaruitval bij kinderen

Kinderen kunnen ook last hebben van haaruitval. Chronische ziekten zijn de belangrijkste oorzaak van vroegtijdig haarverlies. Kinderen hebben echter ook vaak last van circulaire haaruitval.

Als je kind last heeft van haaruitval, zal je daar voor de rest van je leven mee te maken krijgen. Daarom zijn, naast cosmetische maatregelen, ook vroegtijdige psychologische maatregelen zinvol om het zelfvertrouwen te versterken. Degenen die al vroeg leren om openlijk om te gaan met het onderwerp van haarverlies, zullen veel minder last hebben van minder zelfvertrouwen. 

Wanneer is het zinvol om een arts te raadplegen?

Als je op een dag een paar haren in je borstel vindt, is dit geen reden om een specialist te raadplegen. Bij aanhoudend haarverlies van meer dan 100 haren per dag, als de haren in plukken uitvallen of gemakkelijk en pijnloos uit de huid kunnen worden getrokken, moet je een dermatoloog raadplegen. De juiste diagnose is de sleutel tot een succesvolle behandeling.

De diagnose gebeurt in verschillende stappen:

• In een gedetailleerde discussie kunnen familiesituaties, mogelijke ziekten en andere oorzaken in detail worden opgehelderd.

• Het haar wordt verwijderd voor verdere diagnose. Met behulp van een trichogram kan het groeigedrag van het haar en het verspreidingspatroon worden bepaald.

• Daarnaast kan een bloedonderzoek worden uitgevoerd. Dit kan informatie geven over de hormoonbalans of een mogelijk gebrek aan voedingsstoffen.

• Een uitstrijkje kan informatie geven over een infectie als mogelijke oorzaak.

• In sommige gevallen is een biopsie nodig om de oorzaak te achterhalen.

In veel gevallen is een dermatoloog de juiste contactpersoon. Als een hormonale stoornis als oorzaak wordt geïdentificeerd, kan het nuttig zijn om een endocrinoloog te raadplegen.

Wat helpt tegen haaruitval?

Welke vorm van therapie door een arts wordt aangeraden hangt voornamelijk af van de oorzaak van het haarverlies en de leefomstandigheden van de betrokkene. 

Wie last heeft van erfelijke haaruitval zal geen verandering zien met vitaminesupplementen. In deze gevallen wordt Minoxidil voorgeschreven voor behandeling. Het actieve ingrediënt wordt regelmatig aangebracht op de getroffen gebieden. Verbetering vindt meestal plaats na 2 tot 3 maanden. Het product heeft echter geen blijvend effect en na afloop van de behandeling zal haarverlies weer de kop opsteken. 

De werkzame stof finasteride wordt ook met succes gebruikt om haaruitval te behandelen. In tegenstelling tot Minoxidil is de werkzame stof echter enkel op voorschrift verkrijgbaar en enkel goedgekeurd voor mannen, aangezien de werkzaamheid bij vrouwen niet is aangetoond. Ook mag het product niet tijdens de zwangerschap worden gebruikt. Zelfs bij mannen kan het nemen van finasteride aanzienlijke bijwerkingen hebben. Het gebruik van deze stof voor behandeling van haaruitval wordt daarom niet aanbevolen.

Bij vrouwen kunnen hormoonpreparaten met progesteron gebruikt worden om haaruitval die wordt veroorzaakt door erfelijke hormonen te behandelen. 

Thiocyanaat bevattende producten zijn een ander alternatief. Deze voorkomen de overreactie op androgenen en stoppen zo genetisch veroorzaakte haaruitval. Hoewel er nog weinig studies over zijn gepubliceerd, blijken de eerste resultaten zeer effectief te zijn. 

Huishoudmiddelen tegen haaruitval

• Uien en alcohol

Snij je ui in blokjes en meng ze met ongeveer 100 milliliter sterke alcohol. Laat dit voor 2 weken zitten in een luchtdichte fles. Zeef daarna de uien en vervang ze door twee kopjes water. Het mengsel kan je vervolgens op de hoofdhuid smeren om haaruitval te voorkomen.

• Kippeneitje en tarwekiemolie

Dit mengsel is geschikt voor wekelijks gebruik. Meng een vers kippenei met wat tarwekiemolie en breng het direct op de hoofdhuid aan.

• Bier

In plaats van het bier gewoon te drinken, kan je het gebruiken als conditioner. Om haaruitval te voorkomen, masseer je het bier eerst in je haar. Na 30 minuten was je het zorgvuldig weer uit je haar.

Wanneer is een haartransplantatie aan te raden?

In vele gevallen kan een transplantatie van het eigen haar een oplossing zijn voor haaruitval. Dit vooral wanneer iemand veel last heeft.

Bij haaruitval als gevolg van een ongeluk, bijvoorbeeld brand- of bijtwonden, wordt een weefsel- en haartransplantatie aangeraden. 

Mensen die lijden aan genetisch veroorzaakt haarverlies kunnen hun haar laten transplanteren als er voldoende dicht haar te vinden is op andere gebieden van het hoofd. Of je een transplantatie nodig hebt bij andere oorzaken, zoals bijvoorbeeld ziekte, kan door een arts worden bepaald.

Bij een haartransplantatie worden hele haarfollikels van de ene naar de andere plaats overgebracht. Hiervoor kunnen verschillende technieken worden gebruikt. Een van de meest voorkomende technieken van een eigen haartransplantatie is: 

• Ponstechniek

• Stripverwijdering

• Individuele ontharing

In de meeste gevallen leidt een transplantatie van eigen haar tot goede resultaten en een natuurlijke haargroei. De kosten van zo’n transplantatie zijn afhankelijk van zowel de methode als de individuele eisen. 

Tips om je haar gezond te houden

Een wondermiddel voor gezonde haargroei bestaat niet. Er zijn te veel factoren die haaruitval bevorderen en deze kunnen we slechts in beperkte mate beïnvloeden. Veel haargroeiproducten, of het nu gaat over shampoo of verstevigende middelen, hebben grote beloftes. Jammer genoeg volgen er daarna meestal altijd grote teleurstellingen. 

Algemeen gezien kan het proces van haargroei niet worden versneld. Een paar tips kunnen je wel helpen om je haar zo lang mogelijk gezond te houden:

• Zorg voor een gezonde en evenwichtige voeding om een tekort aan belangrijke voedingsstoffen te voorkomen.

• Compenseer, indien nodig, met supplementen.

• Vermijd stress en geef jezelf regelmatig een moment van ontspanning, bijvoorbeeld met een massage of een haarbehandeling.

• Ginseng en cafeïne kunnen de haargroei stimuleren.

• Lavendel- of rozemarijnolie hebben ook een stimulerend effect op haargroei.

• Aloë vera of ginkgo hebben een stimulerende werking op de hoofdhuid en kunnen zo gezonde haargroei ondersteunen.

• Stel je hoofdhuid niet te vaak bloot aan direct zonlicht zonder bescherming.

• Gebruik natuurlijke producten zonder conserveermiddelen of andere schadelijke stoffen voor je haarverzorging.

• Let er op dat kammen je hoofdhuid niet irriteert of verwondt.