Overzicht |
|
| Wat is dementie? | Kan dementie behandeld worden? |
| Wat zijn de symptomen van dementie? | Hoe ga je om met een dementerende persoon? |
| Hoe wordt dementie vastgesteld? | |
Het overkomt ons allemaal wel eens dat we iets vergeten. Dat is heel normaal. In periodes van stress of intense emoties is het vaak moeilijker dan gewoonlijk om dingen te onthouden. In sommige gevallen blijft deze vergeetachtigheid aanhouden en gaat de mentale toestand achteruit. Bij een enorme mentale achteruitgang is er sprake van dementie. Ontdek hier meer over de symptomen, diagnose en omgang met dementie.
Wat is dementie?
Dementie is een mentale aandoening, waarbij het geheugen van de getroffene zeer ernstig aangetast wordt. Deze degeneratieve ziekte heeft zowel een negatieve invloed op het denkvermogen als op de fysieke en mentale vaardigheden. In een eerste fase tast dementie vooral het kortetermijngeheugen aan: zo zal een persoon met beginnende dementie nog heel wat dingen uit zijn/haar jeugd kunnen herinneren, maar niet meer zo goed weten wat er gisteren gebeurd is. In latere stadia kunnen ook het langetermijngeheugen en het onmiddellijke geheugen aangetast worden.
Welke soorten dementie bestaan er?
- Ziekte van Alzheimer: Dit is de meest voorkomende vorm van dementie, waarbij de zenuwcellen van de hersenen langzaam afsterven. Dit wordt veroorzaakt door een opeenhoping van eiwitten tussen de zenuwcellen, de zogenaamde “plaques”, die de doorgang van informatie belemmeren.
- Vasculaire dementie: Dit is de tweede grootste vorm van dementie, die wordt veroorzaakt door een slechte doorbloeding. Bepaalde delen van de hersenen krijgen niet genoeg bloed en zuurstof, waardoor ze vervolgens afsterven. Denk hierbij aan patiënten die, bijvoorbeeld, een hartstilstand of beroerte (hersenbloeding) hebben gehad.
- Lewy Body dementie: De symptomen van deze aandoening doen erg denken aan Alzheimer en de ziekte van Parkinson. De symptomen zijn erg vergelijkbaar, maar het verloop van deze ziekte is veel sneller. Een ander kenmerkend signaal is dat de getroffene vaak last heeft van visuele hallucinaties.
- Frontotemporale dementie (FTD)/Ziekte van Pick: Deze vorm van dementie doet zich meestal voor op jongere leeftijd. In een eerste stadium vinden er veranderingen in gedrag, taalvaardigheid en motoriek plaats. Het geheugen blijft doorgaans langer onaangetast, waardoor de ziekte moeilijker te diagnosticeren is.
Er bestaan ook een aantal verwante aandoeningen, die vergelijkbare symptomen hebben maar niet onder dementie vallen:
- Syndroom van Korsakov: een chronische geheugenstoornis veroorzaakt door alcoholmisbruik en een gebrek aan een gevarieerde voeding.
- Ziekte van Parkinson: een ziekte aan het centrale zenuwstelsel waarbij de cellen langzaam afsterven en zo motorische problemen veroorzaken.
- Ziekte van Creutzfeldt-Jakob: een hersenziekte waarbij de hersencellen in een snel tempo afsterven. Daardoor heeft de getroffene moeite met bewegen, spreken en het verwerken van informatie.
Symptomen van dementie
De symptomen en het verloop van dementie verschillen doorgaans van persoon tot persoon. Er zijn echter enkele duidelijke signalen, die bij de meeste gevallen van dementie voorkomen:
- Geheugenverlies, voornamelijk het kortetermijngeheugen.
- Problemen met taal- en spreekvaardigheid (bijv. zoeken naar woorden, woorden verwisselen...).
- Onhandigheid.
- Moeite met het herkennen van personen, plaatsen of voorwerpen.
- Desoriëntatie.
- Moeite om met geld om te gaan.
Daarnaast bestaan er ook andere, meer subtiele signalen die kunnen wijzen op dementie:
- Herhalen van zinnen of bewegingen.
- Dingen zien die er niet zijn.
- Steeds verwijzen naar het verleden.
- Verhalen vertellen die niet (helemaal) kloppen of (gedeeltelijk) verzonnen zijn.
- Veranderingen in persoonlijkheid en/of gedrag.
Diagnose van dementie
De symptomen van dementie zijn in het beginstadium meestal erg subtiel en verschillen van persoon tot persoon. Zo is geheugenverlies, bijvoorbeeld, niet bij elke vorm van dementie het belangrijkste symptoom. Dat maakt het natuurlijk erg moeilijk om de eerste diagnose te kunnen stellen. Aangezien dementie een chronische aandoening is, die steeds erger wordt, wordt de ziekte meestal na verloop van tijd vastgesteld. Zo ontstaan er op termijn vaak duidelijkere signalen, zoals veranderingen in de persoonlijkheid en het gedrag van de demente persoon.
De diagnose van dementie valt doorgaans erg laat. In de meeste gevallen zit er ongeveer een jaar tussen de eerste symptomen en het moment dat de naasten van de getroffene opmerken dat er iets meer aan de hand is.
In eerste instantie is het belangrijk dat de arts onderzoekt of de symptomen geen andere oorzaak hebben, zoals bijvoorbeeld een depressie. Bij ouderen kunnen de symptomen van dementie namelijk verward worden met de volgende aandoeningen:
- Letsel aan het hoofd
- Vitaminegebrek
- Hersentumor
- Depressie
Om na te gaan of er inderdaad sprake is van dementie, zal de arts allereerst een anamnese uitvoeren, vaak in het bijzijn van de naasten van de patiënt. Zo gaat er geen belangrijke informatie verloren, die de patiënt zelf over het hoofd zou kunnen zien. Daarnaast wordt er soms ook een bloedonderzoek uitgevoerd om te kijken of de patiënt niet kampt met een (vitamine)tekort. Ook aandoeningen aan de lever, nieren of suikerziekte kunnen op deze manier worden uitgesloten. Ten slotte doet de arts doorgaans ook een neurologisch en neuropsychologisch onderzoek.
In een later stadium van de ziekte kan de patiënt ook doorverwezen worden naar het ziekenhuis voor een MRI- of CT-scan om hersenaandoeningen uit te sluiten. Ook een ruggenprik kan helpen om bepaalde soorten van dementie op te sporen door het aantal eiwitten in de hersenen te onderzoeken. Er kan eventueel ook een PET-scan gemaakt worden.
Behandeling van dementie
Medicijnen tegen dementie
Dementie is een ongeneeslijke aandoening. Er bestaat dus geen enkele behandeling die de ziekte volledig kan genezen. Om de symptomen van de ziekte te verlichten kan er echter wel bepaalde medicatie gebruikt worden. Die kunnen de symptomen afremmen, maar nooit volledig doen verdwijnen.
Een behandeling met medicatie kan nuttig zijn in verschillende gevallen. Sommige medicijnen zijn vooral gericht op het afremmen van de geheugenachteruitgang, door de hersenactiviteit te ondersteunen. De effectiviteit is echter tijdelijk en neemt af in latere stadia van de ziekte.
Andere medicatie focust zich eerder op de psychosomatische symptomen van de patiënt. Denk, bijvoorbeeld, aan het verlichten van agressie, het verminderen van onrust en het tegengaan van hallucinaties.
Vaak kunnen er ook antidepressiva, slaapmiddelen of medicatie tegen angst voorgeschreven worden. Raadpleeg altijd een arts alvorens medicatie in te nemen!
Niet-medicamenteuze behandeling
Aangezien de symptomen van dementie zeer complex zijn, kan er naast de behandeling met medicatie ook een alternatieve behandeling voorgesteld worden. Zo kan een patiënt met dementie, bijvoorbeeld, altijd terecht in een geheugenkliniek.
Vlaanderen beschikt over een bepaald aantal geheugenklinieken, die een revalidatieprogramma aanbieden aan mensen met beginnende dementie. Hier worden methoden aangereikt om niet alleen het leven van de getroffen persoon, maar ook dat van de naasten makkelijker te maken. De dementerende leert, bijvoorbeeld, geheugensteuntjes, nieuwe manieren om met geld om te gaan, tips voor persoonlijke hygiëne, …
Een behandeling in een geheugenkliniek gebeurt altijd op voorschrift.
"Onze klanten informeren en hen gezondheidsadvies op maat bieden, dat ligt ons erg nauw aan het hart. Daarom hebben we “Ons advies” in het leven geroepen: een gidspagina met hapklare, wetenschappelijk onderbouwde informatie, onderzocht en samengesteld door ons team van experts."
