Ons lichaam verandert door de jaren heen. Alle organen worden blootgesteld aan een constant verouderingsproces. De meest in het oog springende tekenen hiervan zijn over het algemeen te zien op de huid. Hier leggen we uit wat de oorzaak is van huidveroudering en stellen we de vraag of er werkelijk anti-verouderingsprocessen bestaan.
Waarom veroudert onze huid?
“Zo glad als babybillen” - de huid van een pasgeboren baby is een goede maatstaf om te achterhalen hoe een zachte en stevige huid eigenlijk zou moeten zijn. Aan de andere kant geeft een gerimpelde huid een gezicht net meer karakter en vertelt het ons wat een persoon al heeft meegemaakt.
Onze huid bestaat uit drie lagen: de epidermis (opperhuid), de dermis (lederhuid) en de subcutis.
- De epidermis beschermt ons tegen invloeden van buitenaf zoals ziektekiemen of UV-stralen en voorkomt de uitdroging van de huid.
- De dermis zorgt ervoor dat onze huid stevig en elastisch is, en voorziet de opperhuid van voedingsstoffen.
- De subcutis bevat het vetweefsel en de bloedvaten van de huid en dient als energieopslag.
De conditie van onze huid hangt eigenlijk af van de interactie van twee eiwitten in het bindweefsel.
- Collageen zorgt voor de stevigheid van onze huid.
- Elastine is verantwoordelijk voor het elastisch en soepel houden van onze huid.
Maar wat gebeurt er op de overgang van een jonge naar een oudere huid? En kunnen we deze ontwikkeling vertragen of zelfs stoppen?
Stadia van huidveroudering
Hoewel de huidveroudering een continu proces is, kunnen we bepaalde levensfasen onderscheiden. Deze worden normaal gesproken geassocieerd met een karakteristieke conditie van de huid.
- De babyhuid is bijzonder dun en gevoelig. Hoewel alle huidlagen al aanwezig zijn, liggen de afzonderlijke cellen van de huid nog steeds ver uit elkaar. De huid van baby’s heeft nog geen functionerende zelfbescherming door middel van bruinen of zweten.
- In de kindertijd begint de huid zich steeds meer aan te passen aan externe omstandigheden. Toch is deze nog steeds kwetsbaar en moet het worden beschermd. Zonnebrand kan de huid van kinderen veel ernstiger en langduriger beschadigen dan die van volwassenen, dus een goede bescherming tegen de zon is bijzonder belangrijk voor kinderen. De huid van kinderen is meestal zacht, en heeft heel fijne poriën.
- Met de hormonale veranderingen van het lichaam tijdens de puberteit, verandert de huid enorm. De talgklieren produceren meer talg en de hoorncellen vormen meer roos. De huid wordt vetter en in veel gevallen ontstaat er acne, die vaak pas na enkele jaren afneemt.
- De huid van volwassenen heeft meestal zijn zelfbeschermingsmechanismen volledig ontwikkeld. Bij blootstelling aan hitte begint het te zweten en bij zonlicht wordt het donkerder dankzij de pigmenten die zich in de huid bevinden. De huid is resistenter dan in de kindertijd.
- Meestal begint het verouderingsproces van de huid voor de leeftijd van 30 jaar, met zichtbare tekenen naar buiten toe. De huid verliest geleidelijk aan stevigheid en elasticiteit. Fijne lijnen beginnen zich te vormen en ontwikkelen zich na verloop van tijd tot diepere rimpels.
- Naarmate we ouder worden, neemt de vorming van nieuwe huidcellen aanzienlijk af, samen met het vet- en watergehalte van de huid. De huid wordt na verloop van tijd steeds minder vet en vochtig. In de loop der jaren wordt de huid dunner, droger, ruwer en doffer. Als deze kenmerken zeer uitgesproken zijn, spreekt men van een verouderende of atrofische huid.
Er zijn eigenlijk twee totaal verschillende factoren waarvan de interactie bepaalt hoe onze huid in de loop van ons leven verandert:
- Onze individuele aanleg (intrinsieke factoren)
- Onze levensomstandigheden (extrinsieke factoren)
Genetische oorzaken van huidveroudering
De veroudering van onze huid is genetisch bepaald. Dit wordt ook wel de interne factoren van huidveroudering of intrinsieke huidveroudering genoemd. De genetische basis van huidveroudering kan nog niet specifiek gemanipuleerd of gecontroleerd worden.
Het belang van levensstijl en omgevingsinvloeden voor het verouderingsproces
In tegenstelling tot de genetische oorzaken kunnen bepaalde externe aandoeningen, de zogenaamde excentrieke factoren van huidveroudering, worden beïnvloed:
- Onze levensstijl speelt een belangrijke rol in het verouderingsproces van onze huid, vooral onze voeding.
- Een gebrek aan belangrijke voedingsstoffen kan het verouderingsproces van de huid versnellen.
- Stress, slaapgebrek en psychologische stress hebben ook een negatief effect op de huid en bevorderen vaak de ontwikkeling van rimpels.
- Roken en alcohol versnellen het verouderingsproces van de huid aanzienlijk. Andere giftige stoffen kunnen ook een negatief effect hebben op de vorming van nieuwe huid als we er permanent aan worden blootgesteld.
- Ten slotte hebben talrijke klimatologische omstandigheden zoals de UV-straling van zonlicht, ozon en infrarood licht een effect op ons huidverouderingsproces.
Ziektes met effecten op de huid
De veroudering van de huid is een natuurlijk proces en geen ziekte, maar irritaties, ontstekingen en bepaalde ziektes kunnen wel onze huid sterk aantasten en haar geheel of gedeeltelijk ouder doen lijken. Voorbeelden hiervan zijn:
- Psoriasis
- Neurodermitis
- Anservel (keratosis pilaris)
- Ichtyose
- Stofwisselingsziekten (diabetes of lipodystrofie)
Anti Huidveroudering - kan de veroudering van de huid worden vertraagd?
De vraag of het huidverouderingsproces gestopt of zelfs omgekeerd kan worden is simpel: nee. De veroudering van de huid wordt fundamenteel bepaald door genetische factoren en deze zijn vandaag de dag nog niet te beïnvloeden. Toch hebben we essentiële invloedsfactoren die het verouderingsproces versnellen in onze eigen handen. Dus zelfs als we het proces niet kunnen stoppen, kunnen we ons de volgende vragen stellen:
- Verzorg en bescherm ik mijn huid goed?
- Zorg is ervoor dat mijn huid goed verzorgd is?
- Waar stel ik mijn huid aan bloot?
De mogelijkheden om de tekenen van huidveroudering tegen te gaan zijn beperkt, zelfs al zijn de anti-aging producten op de markt eindeloos.
Aan de buitenkant kunnen we onze huid verjongen met make-up. Bij de keuze van de juiste make-up is het belangrijk om ervoor te zorgen dat de natuurlijke huidfuncties niet worden aangetast.
Maar we kunnen de huidveroudering cosmetisch tegengaan door:
- Te voorkomen dat de huid uitdroogt
- De stevigheid van de huid te bevorderen
De huid beschermen tegen uitdroging
De huid heeft een eigen natuurlijke bescherming tegen uitdroging, de zogenaamde Natural Moisturizing Factor. Dit is een mengsel van aminozuren, melkzuur, ureum en glycerine. De NMF bindt vocht in de buitenste laag van de huid.
Om het effect van de NMF te ondersteunen, kunnen verschillende verzorgingsproducten met hydraterende werking worden gebruikt. Producten met bijvoorbeeld de volgende ingrediënten zijn hiervoor zeer geschikt:
- Hyaluronzuur
- Pentylene Glycol
- Glycerine
- Aloë vera
- Arganolie
De toevoer van vocht is echter niet belangrijk om uitdroging van de huid te voorkomen. Bovendien heeft de huid een natuurlijke barrièrefunctie, die er enerzijds voor zorgt dat ziekteverwekkers, schadelijke en giftige stoffen niet binnendringen maar anderzijds ook overmatig vochtverlies voorkomt. Verzorgende lipiden zoals ceramiden zijn zeer geschikt om deze huidbarrière te ondersteunen.
Producten die minerale olie of siliconen bevatten, moeten zo veel mogelijk worden vermeden, omdat ze de huid bedekken als een ondoordringbare beschermfolie en het natuurlijke beschermmechanisme verstoren.
Trouwens: te vaak exfoliëren of regelmatig verzorgingsproducten met ethanol op de huid gebruiken, kan onnodige irritatie en uitdroging veroorzaken. Te warm of te koud water irriteert ook de huidcellen; lauw water is daarom het meest geschikt om het gezicht mee te wassen.
Je huid stevig en elastisch houden
Wanneer de spanning van je huid afneemt met het ouder worden, ontstaan er rimpels. Om dit tegen te gaan, gebruiken veel anti-aging producten ingrediënten die gebaseerd zijn op de natuurlijke vorming van nieuwe huid. Of het nu gaat om capsules die je moet inslikken, crèmes of maskers, veel cosmetica bevatten stoffen die de interactie tussen elastine en collageenvezels proberen te behouden.
- Vitamine A en vitamine A-zuur
- Alfaliponzuur
- Hyaluronzuur
- Collageen
- Retinol
- Laurinezuur
- Ricinusolie
Bij de vorming van nieuwe huid zijn ook eiwitten betrokken, de zogenaamde huidgroeifactoren, die informatie van de ene cel naar de andere doorgeven. De technische term hiervoor is Epidermal Growth Factor (EGF). Sommige bedrijven proberen van dit proces gebruik te maken en gebruiken EGF om een externe invloed uit te oefenen op het regeneratieproces van de huid om zo de productie van collageen en elastinevezels te stimuleren.
Tot slot zetten sommige fabrikanten zich in om de vorming van rimpels te voorkomen met middelen die het gezicht ontspannen en zo een gladmakend effect hebben. Zo remt synthetisch acetyl hexapeptide bijvoorbeeld de samentrekking van de spieren. Toegepast op het gezicht, kan dit leiden tot het verdwijnen van kleine rimpels of het verminderen van diepe rimpels.
De vorming van rimpels kan dus cosmetisch beïnvloed worden door het stimuleren en onderhouden van de huidfuncties. Daarnaast zijn zonnebeschermingsproducten en make-up goede manieren om de huid te beschermen tegen invloeden van buitenaf.
De huid heeft meer dan alleen cosmetica nodig
Cosmetische verzorging is niet voldoende om de huid de best mogelijke verzorging en bescherming te bieden.
- Zorg ervoor dat je evenwichtig eet. Gebruik meer verse groenten en fruit, en verminder de consumptie van dierlijke vetten en suikerhoudende voedingsmiddelen.
- Vermijd nicotine en overmatig alcoholgebruik.
- Beweging en sport houden ons hele organisme jong en fit. Door regelmatige activiteit kun je op veel manieren zorgen dat de huidveroudering trager verloopt en de huid gezond blijft.
- Vermijd stress, aangezien het een negatief effect heeft op de organen, en het het huidverouderingsproces versnelt. Ontspan dus regelmatig je huid.
- Gebruik een zonnebril om je ogen te beschermen. Zonnebrillen hebben een beschermende werking op de huid rond de ogen, niet alleen door het blokkeren van UV-licht. Het kan ook voorkomen dat de ogen voortdurend samenknijpen en fronsen, wat de rimpelvorming kan versterken.
- Vitamine C is van groot belang voor de vorming van collageen in het lichaam en voor de vochtbalans van de huid. Een tekort aan vitamine C kan daarom leiden tot een droge en slappe huid. Vitamine C komt voornamelijk voor in rauwe groenten en fruit.
- Vitamine A is belangrijk voor de celvernieuwing van de huid. Het beschermt ook tegen UV-straling en houdt de huid vochtig en soepel. Vitamine A komt voornamelijk voor in lever, zuivelproducten en eieren. Bètacaroteen zit in wortelen, spinazie, broccoli en boerenkool.
- Biotine en andere vitamine B’s spelen een belangrijke rol bij de vorming van nieuwe huidcellen. Ze zijn essentieel voor veel van de stofwisselingsprocessen in het lichaam. Een gebrek aan vitamine B kan leiden tot een droge, bleke en ruwe huid. De vitamine is voornamelijk te vinden in vis, lever, zuivelproducten, bladgroenten, champignons, eieren, noten en granen.
- Vitamine E bevordert de vorming van collageen en heeft dus een positief effect op de stevigheid van de huid. Bovendien beschermt vitamine E als antioxidant het bindweefsel tegen vrije radicalen en kan het zo het verouderingsproces vertragen. Een tekort aan vitamine E kan de ontwikkeling van ouderdomsvlekken bevorderen. Vitamine E zit in plantaardige oliën, noten en granen.
- Co-enzym Q10 is geen vitamine, omdat het lichaam het zelf kan aanmaken, in tegenstelling tot vitaminen. Het lijkt echter sterk op vitaminen in zijn functionaliteit en belang voor de cellen. Q10 is betrokken bij de energieproductie in de cellen en houdt ze jonger. Het beschermt de huid ook tegen giftige stoffen door zijn antioxiderende werking. Q10 is te vinden in vis, vlees, eieren, peulvruchten, spinazie en noten.
Vitaminen hebben een positief effect op het verouderingsproces van de huid.
De beste manier om een vitaminetekort te voorkomen is met gezonde en evenwichtige voeding.
Als het vermoeden bestaat dat je te weinig vitaminen opneemt, kan een arts dit voor je ophelderen. Als een verandering in je voeding niet voldoende is om deficiëntieverschijnselen te voorkomen, is het zinvol om passende voedingssupplementen te gebruiken om dit te compenseren.
10 tips voor een natuurlijke huid
- Gezichtsmaskers van komkommer, yoghurt of avocado voorzien de huid van belangrijke voedingsstoffen en vocht.
- Maskers van zuurkool, honing of pompoen hebben een reinigende, antioxiderende, antibacteriële, hydraterende werking.
- Fenegriek is een bewezen huishoudmiddel tegen rimpelvorming. De bladeren en zaden kunnen zelfs verwerkt worden in maskers. Het is ook verkrijgbaar als olie.
- Calendula heeft een gunstige invloed op de celvernieuwing van de huid en hydrateert en stimuleert de bloedsomloop.
- Door zijn veelzijdigheid en goede verdraagzaamheid is Aloë vera een populaire remedie tegen talloze huidproblemen. Vooral bij irritatie, ontsteking, wonden of brandwonden biedt Aloë vera verlichting en heeft het een positief effect op de regeneratie van de huid.
- Kokosolie heeft een hydraterende werking en is daarom zeer geschikt voor de behandeling van droge huidgebieden. Het bevat ook antioxidanten en beschermt de huid tegen schadelijke invloeden van buitenaf.
- Gezichtsmassages hebben een ontspannende werking en bevorderen de bloedcirculatie. Arganolie of cactusvijgolie kan dit effect ondersteunen dankzij extra anti-aging effecten.
- Stoombaden helpen de huid te ontspannen. Natuurlijke kamille of lavendel zijn goede extra’s.
- Voldoende hydratatie is belangrijk om uitdroging van het lichaam te voorkomen en de huid vochtig te houden. Gebrek aan water zorgt ervoor dat de huid verslapt en broos wordt.
- Voldoende slaap en weinig stress zorgen ervoor dat de huid jong blijft, want je huid regenereert tijdens de slaap. Stress daarentegen belast de huid en bevordert het verouderingsproces.